تعریف یادگیری مشارکتی

دیدگاه برخاسته از تئوری های جدید تربیتی این است که کارآموزان باید خودشان تصمیم بگیرند که چه چیز را و چگونه می خواهند یاد بگیرند؟ معلم جزئی از مرکز منابع یادگیری می شود که شامل تمام وسایل کمک آموزشی مناسبی است که می تواند به قدری که لازم است یا به نظر می رسد متناسب با فراگیران است، استفاده شود.این شیوه ی کار برای یادگیری، موجب یادگیری فراگیر مدار می‌شود. (میلز،1385،290)

در یادگیری مشارکتی یادگیرندگان با توانایی‌های یادگیری متفاوت به‌صورت تیمی و یادگیری می‌پردازند. در این شیوه هر فرد نه‌تنها مسئولیت یادگیری خود را بر عهده دارد بلکه باید تلاش کند تا دیگران نیز موضوع موردنظر را یاد گیرند. در این شیوه از یادگیری همه اعضای گروه درصدد ایجاد موقعیتی هستند که یادگیری صورت گیرد و موفقیت گروهی حاصل شود.

صرف گروه‌بندی دانش‌آموزان و داشتن انتظار همیاری از آنان، الزاماً یادگیری مشارکتی را به همراه نخواهد داشت. فقط هنگامی‌که اعضای گروه درک کنند که آنان به یکدیگر وابسته‌اند و موفقیتی حاصل نخواهد شد، مگر این‌که آنان یاد بگیرند تلاش‌هایشان را باهم هماهنگ کرده و به‌طور فعال با یکدیگر کار کنند.

در یادگیری مشارکتی هدف هر فعالیت و نیز وظایف یکایک اعضای گروه باید از قبل تعیین شود. همچنین اعضای گروه باید خود را در مقابل موفقیت جمعی و تحقق اهداف از پیش تعیین‌شده مسئول بدانند. یک جنبه مهم در موفقیت همیاری گروهی این است که اطمینان حاصل شود که اعضای گروه بدانند که هرکدام در انجام وظایف گروه جهت رسیدن به اهداف گروه مسئول هستند

یادگیری مشارکتی یا یادگیری از طریق همیاری نوعی مقابله یا نقاط ضعف روش‌های سنتی یادگیری است. بشر موجودی اجتماعی است. تعامل انسان‌ها باهم در اثر زندگی جمعی شرایط یادگیری و از هم آموزی را برای آن‌ ها فراهم می‌سازد. ازآنجاکه علوم و فنون و مهارت‌ها روزبه‌روز در حال افزایش و تکامل است، یک فرد نمی‌تواند همه نیازهای خود را با یادگیری به‌تنهایی کسب کند. مدرسه دانشگاه نیز به‌واسطه کمبود منابع و زمان نمی‌توانند همه دانش و مهارت‌های موردنیاز افراد را به آنان ارائه کنند. وجود چنین شرایط و ویژگی‌هایی موجب شده است که معلم درعین‌حال که یاد دهنده است، یادگیرنده هم باشد. بسیاری از معلمان، دانش و مهارت خود را در تعامل با همکاران و کسب تجربه در کلاس‌های درس تکمیل می‌کنند دامنه‌ی کاربرد این رهیافت گسترده است به‌طوری‌که از آموزش‌های پیش‌دبستانی و ابتدایی تا دوره‌های دانشگاهی کاربرد دارد. علاوه بر این، نیاز روزافزون و متنوع بشر به یادگیری و محدودیت شرایط و امکانات آموزش در محیط‌های رسمی آموزشی، گسترش آموزش‌های غیررسمی را بیش‌ازپیش ضروری ساخته است. امروز داشتن توانایی تعامل مناسب و مثبت با دیگران برای موفقیت در زندگی به‌اندازه کسب دانش و مهارت‌های آکادمیک اهمیت دارد. (عبداللهی، 1387: 152 تا 153)

2-3-5-مزایای یادگیری مشارکتی

گروه در مفهوم خود چیزی فراتر از تجمع ساده ی تعدادی از افراد در کنار یکدیگر می باشد. از این منظر، هر تجمع از افراد بدون داشتن هدف مشترک نمی تواند زمینه ساز کارگروهی باشد. بنابراین افراد گروه براساس معیارهایی درکنار یکدیگر قرار می گیرند و برای خود اهداف مشخصی را تعریف می نمایند.

فرد متمایل است توانمندی های او توسط دیگران دیده شوند، به بیان دیگر او را به حساب بیاورند. کار گروهی یکی از عرصه هایی است که فرد می تواند توانایی های خود را نشان داده و خودباوری را تقویت نمایند.(ریاضی،1391: 84تا 85)

در کار گروهی دانش‌آموزان می‌توانند چیزهای فراوانی از یکدیگر یاد بگیرند. روش مشارکتی به جامعه‌پذیری، دوستی دانش‌آموزان با یکدیگر و تسهیل یادگیری آنان کمک می‌کند. نزدیک کردن افکار دانش‌آموزان به یکدیگر و ایجاد نگرش مثبت در کلاس‌هایی که اعضای آن نماینده فرهنگ‌های متفاوتی در جامعه هستند، از دیگر مزایای یادگیری مشارکتی است. در رهیافت یادگیری مشارکتی هم یاد دهنده نفع می‌برد و هم یادگیرنده؛ به عبارت دیگر منافع این رهیافت عاید همه اعضای گروه می‌شود. یادگیری مشارکتی در ایجاد نگرش مثبت نسبت به همسالان و همکلاسی‌ها بافرهنگ و زمینه اجتماعی متفاوت و نیز کودکان با نیازهای گوناگون یادگیری مؤثر است. همچنین رهیافت مشارکتی در ایجاد نگرش مثبت وی خود یادگیرنده و تمایل به تعامل با دیگر بچه‌ها و کار کردن با یکدیگر برای ارتقاء سطح یادگیری یکدیگر تأثیر دارد. برخی دیگر از مزایای کار‌گروهی را می‌توان به شرح زیر برشمرد:

• تقویت مهارت اجتماعی هوش بین فردی اجتماعی، از طریق کار کردن و برقراری ارتباط شاگردان با یکدیگر
• تقویت مهارت شناختی از طریق ارائه توضیح، بحث درباره معانی و حل مسئله به‌صورت گروهی
• حمایت عاطفی از طریق برانگیخته‌شده به‌وسیله احساسات گروه و یا اعضای رهبری گروه.
• بهبود پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان
• افرایش اعتمادبه‌نفس و انگیزه دانش‌آموزان
• افزایش علاقه‌مندی یادگیرندگان نسبت به کلاس و هم‌کلاسان
• تقویت مهارت‌های سطح بالای تفکر از قبیل تجزیه‌وتحلیل، ارزش‌یابی و تفکر انتقادی
• تقویت مبانی کار تیمی
• تقویت روابط مثبت بین گروه‌های مختلف قومی
• اجرای آسان و کم‌خرج

-Co-operative Learning

‌- learner-centred

-Social Skills

-Cognitive Skills

-Emotional Support