- صفات اصلی فضاهای شهری

2-6-1- زیبایی

برخی از متخصصین اصولاً فضایی را به عنوان فضای شهری می­شناسند که در کالبد آن فضا تناسبات فضایی زیبایی شناسانه وجود داشته باشد. زیبایی بارزترین ویژگی یک فضای شهری مطلوبی است که همه اجزاء آن هنرمندانه خلق و کنار هم قرار گرفته­اند. علاوه بر عناصر و اجزاء انسان ساخت فضا، عناصر طبیعی به ویژه انواع گیاهان و آب از عواملی هستند که می­توانند زیبایی فضا را ارتقاء ببخشند و فضای ساخت را زیباتر نمایند.

2-6-2- جاذبه

به معنای وجود ویژگی­های در فضاست که به عنوان جاذب و مشوق مردم برای حضور در فضا ایفای نقش می‏کند. این ویژگی­های جاذب اعم از زیبایی، امکانات تفریح و سرگرمی، عملکردها و کاربری های پاسخگو به نیازهای مختلف انسان، مشارکت در فعالیت‏های جمعی، ملاقاتهای دوستانه، تعاملات اجتماعی، بهره­مندی از طبیعت مناسب، گذران اوقات فراغت، دسترسی مناسب و امثالهم می‏باشند.

2-6-3- روزآمدی

فضاهای شهری باید به گونه­ای طراحی و ایجاد شوند و مورد بهره ­برداری قرار گیرند، که این فضاها از کهنگی و بی فایده­گی و ناکارآمدی مصون بمانند. در واقع، رعایت انعطاف پذیری و همچنین چند عملکردی بودن و قابلیت مورد استفاده بودن در زمان های مختلف که اصول مهمی در طراحی فضاها هستند.

2-6-4- ایمنی و امنیت

احراز شرایط امن و ایمن، مطلوب فضا را افزایش داده و فضا را برای فعالیت‏های عمومی فراهم می‏کند. امنیت مورد نظر، به امنیت فیزیولوژیکی منحصر نشده و جنبه­ های روانی و معنوی و فرهنگی آن که می ­تواند از سوی بسیاری موارد، از جمله کالاها و رفتارها و افراد و فرم­ها و تبلیغات و گروه های دیگر خدشه­دار شوند نیز باید به جد مورد توجه قرار گیرند.

2-6-5- راحتی، آسایش و آرامش

فضای شهری وقتی مطلوب تلقی می‏شوند و مناسب زندگی جمعی و حیات اجتماعی هستند که بتوانند متضمن راحتی، آسایش و آرامش شهروندان باشند. بدون تأمین راحتی، آسایش و آرامش، فضای شهری امکان پذیرش مردم و ایفای نقش به عنوان فضای حیات اجتماعی را دارا نبوده و نخواهد توانست پذیرای مردم باشد.

2-6-6- دسترسی آسان

مراد اصلی این است که هر کس با هر وسیله­ای اعم از وسیله نقلیه شخصی، حمل و نقل عمومی و حتی پیاده بخواهد به فضای شهری مراجعه کند مشکلی نداشته باشد. مثلاً ایستگاههای مناسب، تواتر تردد وسیله کارآمد، پارکینگ کافی، مسیر پیاده‏ی ایمن و سرپناه‏های مناسب ضرورتهای دسترسی آسان و سهل و کارآمد هستند.

2-6-7- مقیاس انسانی

نکته‏ی اصلی در این زمینه این است که اگر به توانایی­ها و تناسبات فیزیولوژیک انسان توجه می‏شود، باید توانایی­ها و نیازها و ظرفیت­ها و غایت­های روانی و معنوی و فرهنگی انسان نیز به جد مورد توجه و ملاک عمل قرار گیرند. تا فضا بتواند بالاترین درجه­ مطلوبیت را داشته باشند. برای نمونه، موضوعاتی چون تبلیغات، فرم­ها مورد استفاده، شدت صدا، رنگها، اثاثه شهری، نورپردازی، میزان آلودگی­ها و تناسبات زمینه‏ها و عواملی هستند که می­توانند به عنوان جلوه­های مختلف مقیاس انسانی مطرح شوند و رعایت آنها مطابق با ویژگی­های که هر فرهنگ جامعه­ای برای انسان تعریف می‏کند، مطلوبیت فضا را برای مردم آن فرهنگ و جامعه ارتقاء خواهد بخشید.

2-6-8- هویت

موضوع هویت به تناسب و نسبت رابطه انسان با خداوند جل و علا مربوط می‏شود. مولفه­های هویتی در دو گروه اصلی شکل و محتوا قابل طبقه ­بندی هستند. در گروه اول (گروه بارزه­های شکلی) می­توان از نشانه، اندازه، تعداد جمعیت، تمیزی، آلودگی، عملکرد، شلوغی، تاریخ و امثالهم نام برد. در گروه دوم (بارزه‏های محتوایی) هویت نیز موضوعاتی چون نمادها، معنی، تاریخ، فرهنگ مردم، عملکرد، رفتار، زیبایی، پاکی و از این قبیل قابل ذکر هستند.