تعامل اجتماعی و فضاهای باز شهری

تعاملات متقابل ر ودر رو شالوده اصلی همه شکل‏های کنش متقابل اجتماعی است . کنش متقابل روزمره به روابط و مناسبات ظریف میان آنچه در قالب کلمات بیان می‏کنیم و آنچه از طریق صور پرشمار ارتباط غیرکلامی به دیگران انتقال می‏دهیم، بستگی دارد. بنابراین به طور کلی انواع مختلف کنش‏های متقابل اجتماعی را می‏توان به دو دسته ارتباطات کلامی و ارتباطات غیرکلامی(یا زبان بدن )تقسیم نمود (گیدنز، 1390: 120).

روابط متقابل اجتماعی موضوع بسیاری از پژوهش های شهری -جامعه شناختی بوده است که ا گر چه چارچوب فیزیکی شهر تأثیری مستقیم بر روی کیفیت، محتوا و شدت ارتباطات اجتماعی ندارد، اما معماران و برنامه ریزان می توانند بر امکان ملاقات، دیدن و شنیدن مؤثربوده و نقطه آغازینی برای دیگر اشکال ارتباط فراهم آورند. وی با تقسیم مجموعه فعالیت‏های جاری در فضای باز به سه دسته فعالیت‏های اختیاری (مانند پیادروی، تماشای جنب وجوش زندگی و…)، ضروری  (مانند منتظر اتوبوس ماندن، رفتن به مدرسه یا سرکار و… ) و اجتماعی  ^[8](مانند دیدارها، گپ وگفت های کوتاه و انواع فعالیت های گروهی و جمعی)   مدل مناسبی برای تحلیل فعالیت های جاری در فضاهای باز شهری ارائه داده است. در حالی که فعالیت های ضروری کمترین تأثیرپذیری را از محیط دارند، فعالیت های اختیاری، بیشتر از گروه های دیگر به شرایط فیزیکی خارجی وابسته اند. فعالیت های اجتماعی بیش از هر چیز وابسته به حضور دیگران در فضاهای عمومی می‏باشند. فرا گیرترین حالت فعالیت اجتماعی، ارتباطات منفعل مانند دیدن ساده و یا گوش دادن به مردم است. به این گونه فعالیت ها، فعالیت های برآیندی[9] نیز می توان گفت چرا که ناشی از پیوند دو فعالیت دیگر هستند هرچه فضای بیرونی دارای کیفیت مناسبت‏ری باشد، فعالیت‏های انتخابی به تناوب افزایش یافته و در پی آن فعالیت های اجتماعی به نحو قابل توجهی رو به افزایش می‏نهند (Gehl,2002).

جدول (۲- ۹) موارد مؤثر در میزان تعاملات اجتماعی را براساس مرور ادبیات موضوع نشان می‏دهد (فیضی و اسدپور، 1391: 14-3).

جدول (2- 10): عوامل مؤثر در میزان تعاملات اجتماعی شهروندان در فضای شهری

face to face

Social Interaction

verbal communication

non-verbal communication

body language

optional activities

necessary activities

social activities

resultant