اینکه افراد ترجیح می دهند بجای مشارکت در یک شکل و ارگان رسمی در چنین گروه های غالبا غیر رسمی ای حضور یابند نشان دهنده نگرانی آنها از نادیده گرفته شدنشان و نشنیده ماندن نظر آنها در زمینه های دیگر است که این امر بخاطر فاصله ای است که بین دولت و شهروندان بوجود آمده است ( Hale et al 1999 ) . در این موقعیت است که فناوری اطلاعات می تواند با فراهم کردن لینک های ارتباطی بین شهروندان و دولت این فاصله یا گپ را پر کند و باعث شود شهروندان بتوانند از راه های گوناگون و با سهولت بیشتری نظرات خود را منتقل کنند. برای مثال ایمیل کانال ارتباطی ای است که از رسمیت چندانی برخوردار نیست ولی نسبت به روش های سنتی ( ارسال نامه بین اعضای یک حزب یا بین حزب و دولت) دارای سرعت بیشتری است یا سایت هایی مانندFaxYourMP.com این امکان را برای اعضای یک حزب فراهم می کنند که بتوانند نامه های خود را بصورت الکترونیکی به این سایت ها بفرستند و این سایت آن را برای همه اعضای حزب فکس کند ( FaxYourMP.com ) .
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

اما از طرفی استفاده از فناوری اطلاعات برای توسعه و گسترش لینک های ارتباطی بین شهروندان و نمایندگان آنها نیازمند این است که دولت و نمایندگان خود را متعهد به مراجعه و سرکشی از این کانالها و دریافت نظرات ارسالی از طرف شهروندان بدانند وگرنه وجود راه های ارتباطی هیچ کمکی به شنیده شدن نظر افراد نخواهد کرد و فاصله بین دولت و شهروندان افزایش خواهد یافت. طبق گزارشی که سایت FaxYourMP.com ارائه کرده است گزارش شده که از بین ده هزار فکسی که از طریق این سایت و در بازه زمانی آوریل تا سپتامبر ۲۰۰۲ ارسال شده است تنها شصت و یک درصد از آنها ظرف چهارده روز که حداکثر زمان مورد قبول برای پاسخگویی است پاسخ داده شده اند و این نشان دهنده این امر است که حتی با وجود کانال های ارتباطی ، طرف مقابل باید خود را متعهد به مراجعه به این کانالها و دریافت نظرات بداند.
فناوری اطلاعات می تواند بعنوان کانال ارتباطی بین شهروندان نیز مورد استفاده قرار بگیرد. قبل از بکار گیری فناوری ، گروه های طرفدار احزاب بیشتر بر اساس کلاس هویتی گرد هم جمع می شدند بنابراین نظرات همه آنها تقریبا یکسان بود و هیجانی وجود نداشت و همین امر باعث می شد که این گروه ها به تدریج ضعیف شده و حالت راکد به خود بگیرند (Norris 1999 ) بعدها با بکارگیری فناوری اطلاعات تلاش شد که با جایگزینی این گروه ها با انجمن های اجتماعی که سطح گسترده تری از افراد در آن شرکت خواهند داشت، با این بی علاقگی و بی تفاوتی سیاسی مقابله شود و با گسترش راه های ارتباطی نظیر ایمیل ، فهرست ها و اتاق های گفتگو (Chat Room) و فضاهای مجازی بحث و تبادل نظر این امکان بوجود آمد که افراد بتوانند نظرات خود را به افراد بیشتری عرضه کرده و با متقاعد کردن آنها ، آنها را با نظر خود همراه کنند (Tsagarou 1998 ) . اما استفاده از فناوری اطلاعات بعنوان کانال ارتباطی بین شهروندان نیازمند فرهنگ سازی و آموزش های لازم برای استفاده از آن است وگرنه بجای اینکه از این امکانات برای پیشرفت و در جهت مثبت استفاده شود، می تواند باعث انحراف در مسائل سیاسی شود ( Habermas 1984,1986; Wihelm 1999 ) . برای مثال در سایت یا انجمنی که افراد می توانند به تبادل نظر بپردازند باید بین آزادی بیان و عقلانیت و اعتدال تعادل برقرار باشد تا به بهانه آزادی بیان وسیله ای برای اهداف خاص مثل نژادپرستی و تروریستی ایجاد نشود ( Tsagarous 1998) .

• • • • 1. 1. تسهیل کننده اخذ تصمیم نهایی

         

     

نمونه بارز استفاده از فناوری اطلاعات در مرحله اخذ تصمیم ، استفاده از روش رای گیری الکترونیک می باشد که باعث راحتی انجام کار خواهد بود و افراد می توانند با مراجعه به ایستگاهای الکترونیک رای گیری و یا توسط اینترنت و از هر نقطه زمین در رای گیری شرکت کنند ( LGA; 2002 ) و این امر حتی شمارش آرا را تسهیل خواهد کرد. با این وجود نگرانی های بعضا مهمی نیز در استفاده از رای گیری الکترونیک وجود دارد که از آن جمله می توان به حفظ محرمانگی فرایند رای گیری ، امنیت آرا و شمارش آنها ، دسترسی همگان به تکنولوژی های رای گیری و توانایی و دانش استفاده افراد از فناوری های جدید اشاره کرد ( LGA 2002 ; Electoral commission 2003 ) .
یکی از اهداف این تحقیق بررسی این مسئله است که آیا تسهیل فرایند رای گیری باعث افزایش مشارکت در آن خواهد شد یا خیر؟ با اثبات این قضیه می توان مزیت یا عیب دیگری برای فناوری اطلاعات در زمینه سیاسی معرفی کرد. البته مطالعات در کشورهایی مثل انگلستان نشان دهنده تاثیر مثبت استفاده ازICT در میزان مشارکت افراد بوده است که در اینجا شرایط را برای کشور خودمان بررسی می کنیم و امکان دارد نتیجه ای عکس نتایج بدست آمده در انگلستان حاصل شود.
وضعیت فعلی انتخابات الکترونیک
هم اکنون تعدادی از کشورها مانند برزیل ، هلند و بلژیک در حال استفاده از نمونه هایی از رای گیری الکترونیک هستند و تمایل برای استفاده از این فناوری هر روز در حال افزایش است. شیوه ای که در این کشور ها پیاده سازی شده است به این صورت است که افراد به اماکن رای گیری مراجعه کرده و توسط رایانه یا پایانه هایی که در آنجا قرار دارند رای خود را اعلام می کنند و نتیجه به مرکز اصلی شمارش آرا ارسال می شود تا به نتایجی که از سایر ترمینالها به مرکز فرستاده شده اعمال شود و مورد شمارش قرار بگیرد. کشور استونی نیز اولین کشوری بود که در سال ۲۰۰۳ اجازه پیاده سازی رای گیری بصورت آنلاین و از طریق اینترنت و در سطح کل کشور را صادر کرد و برنامه هایی برای پیاده سازی آن فراهم آورد ( Emarketer.com/stanews) .
آمریکا
اولین رای گیری رسمی اینترنتی مربوط به انتخابات مقدماتی ریاست جمهوری در ایالت آریزونا کشور ایالات متحده آمریکا بود که در بازه زمانی ۷ تا ۱۱ مارس سال ۲۰۰۰ و پس از اینکه قوه قضایی آمریکا رای گیری الکترونیک را از نظر امنیتی مورد پذیرش قرار داد، برگزار شد.
انتخابات این شهر بصورت دو مرحله ای پیاده سازی و اجرا شد و نتیجه موفقیت آمیزی از آن بدست آمد. مراحل کار به این صورت بود که افرادی که برای شرکت در رای گیری تمایل داشتند می توانستند طی روزهای ۷ تا ۱۰ مارس به وب سایت Elections.com مراجعه کرده و رای خود را اعلام کنند و در مرحله دوم افرادی که موفق به شرکت در رای گیری آنلاین نشده بودند می توانستند در روز ۱۱ مارس بصورت حضوری به باجه های اخذ رای مراجعه کرده و رای خود را در صندوق بیاندازند .
نمونه ای دیگر از رای گیری الکترونیک در شهر فلوریدا برگزار شد که در آن افراد کارتی مانند کارت عابر بانک مخصوص خود داشتند و برای تشخیص هویت باید کارت را در ترمینال مربوطه قرار می دادند و رای خود را اعلام می کردند که البته این روش نمونه موفقی نبود و جنجال های زیاد بوجود آورد و همچنین کار شمارش آرا را هم با مشکل مواجه کرد؛ به همین دلیل ، دانشگاه های MIT و Caltech در صدد برآمدند که روش های بهتری برای پیاده سازی انتخابات با کمک کارت ارائه دهند ( Vote.caltech.edu ) .
اروپا
پروژه ای با نام CyberVote در بازه زمانی سالهای ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۳ در کشورهای آلمان ، فرانسه و سوئد بصورت همزمان آزمایش شد که بیش از ۳۰۰۰ رای دهنده در آن شرکت داشتند و هدف آن شناسایی مشکلات احتمالی انواع روش های الکترونیک در رای گیری ها بود. در این پروژه این امکان برای شهروندان اروپایی بوجود آمده بود که بتوانند از طریق تلفن های همراه یا سایر دستگاه هایی که قابلیت اتصال به اینترنت را داشتند در انتخابات شرکت کرده و نظر خود را اعلام کنند. نکته جالب توجه ای که وجود دارد این است که با اینکه این پروژه فقط یک آزمایش بود اما باعث شد تعداد رای دهندگان در این بازه افزایش داشته باشد ( Europe Commission; 2003 ) . بعدها نتایج بدست آمده از این آزمایش توانست در پیاده سازی سیستم های مبتنی بر Html و جاوا و امنیت مورد نیاز این تکنولوژی ها تاثیر بسزایی داشته باشد.
ژاپن
دولت ژاپن نیز در سال های اخیر قوانینی برای بهره گیری از رای گیری الکترونیک و شمارش آرا بصورت ماشینی به تصویب رسانده است و نمونه هایی از رای گیری الکترونیک را بصورت آزمایشی در شهر هیروشیما به اجرا گذاشته است و برای توسعه آن به شهر های دیگر و کل کشور برنامه ریزی کرده است. در سال ۲۰۰۲ اولین رای گیری با بهره گرفتن از ادوات الکترونیکی در این کشور مورد آزمایش قرار گرفت و پس از آن شهرهای مختلف ژاپن چیزی حدود ۲۰ نمونه از روش های انتخابات الکترونیک را مورد بهره برداری و آزمایش قرار داده اند. این تلاشها در راستای عمل به برنامه ای با نام ” استراتژی ژاپن الکترونیکی ” که در سال ۲۰۰۱ به تصویب رسیده بود انجام شدند. این میزان از تلاشها برای آزمایش و پیاده سازی نمونه های انتخابات الکترونیک در این کشور نشان دهنده عزم ژاپن برای پیاده سازی و بهره برداری کامل از آن می باشد ( Masahiro lwasaki,2009 ) .
کره
در کره جنوبی چندین شرکت برنامه ریزی هایی را برای عقد قرارداد با شرکت های معتبر خارجی که در زمینه رای گیری الکترونیک تجاربی دارند انجام داده اند و شرکت PIBKorea با همکاری Evotesystems.com آژانسی را برای این امر تاسیس کرده است. همچنین پروژه ای به نام Korean-Style راه اندازی شده است که با مطالعاتی که در این پروژه در حال انجام است سعی در حرکت رو به جلو در مبحث انتخابات الکترونیک و امنیت آن است.
ایران
کشور ایران برای برگزاری نهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی بصورت الکترونیک، زیرساخت هایی را فراهم کرده است و این روش را در باجه های رای گیری محدودی پیاده سازی کرد که میتوان آن را شروعی برای پیاده سازی روش های گوناگون انتخابات الکترونیک از جمله انتخابات اینترنتی در این کشور دانست . البته روشی که در این دوره مورد استفاده قرار گرفت در واقع پایین ترین سطح از انتخابات الکترونیک بوده که در آن مشخصات افرادی که رای خود را به صندوق می انداختند در رایانه درج می شد تا بصورت آزمایشی روش الکترونیکی را بعنوان جایگزین ممهور کردن شناسنامه مورد آزمایش و بررسی قرار دهند .
آینده رای گیری الکترونیک
سیستم های رای گیری الکترونیکی که در آینده جایگزین روش های سنتی خواهند شد سیستم هایی هستند که به تسهیل فرایند رای گیری ، دقت و امنیت در طول فرایند توجه ویژه ای خواهند داشت ؛ برای دستیابی به چنین سیستم هایی باید به چهار شاخص دخیل در آن که عبارتند از : مکان رای گیری ، آموزش افراد در مباحث سیاسی برای استفاده از روش های جدید رای گیری ، آمادگی برای مقابله با تهدیدهایی که این نوع از رای گیری با آنها مواجه است و در آخر سازگاری بین تجهیزات الکترونیکی مورد استفاده توجه نمود ( Kitalan; 2010 ).

• • • • 1. 1. مکان رای گیری

         

     

اولین موردی که باید در پیاده سازی یک سیستم رای گیری الکترونیک مورد توجه قرار بگیرد ، مکانی است که رای گیری در آن انجام خواهد شد. برای این منظور دو گزینه وجود دارد، یکی اینکه افراد برای اعلام رای خود به مکانی مخصوص مراجعه کرده و با بهره گرفتن از ابزار های الکترونیکی نصب شده در آن مکان، رای خود را اعلام کنند و دیگری اینکه افراد از هر مکانی بتوانند در رای گیری شرکت کنند که این مکان می تواند خانه یا اداره یا هرجای دیگری که شخص رای دهنده در آنجا حضور دارد باشد. با وجود اینکه مورد دوم با مشکلات تکنیکی ای مواجه است که لازم است کنترل شوند اما گزینه ای خواهد بود که در آینده مورد استفاده قرار خواهد گرفت. در این روش برای شناسایی افراد و اطمینان از اینکه هر شخص فقط یک بار رای دهد می توان از شماره شناسایی منحصر به فرد که به اشخاص تخصیص داده می شود یا از اسکن اثر انگشت او استفاده کرد.