وبگردی منفعت گرایانه و لذت جویانه

در دسترس بودن اطلاعات بیشمار، بروز بودن اطلاعات و هزینه کم جستجو ، نحوه جستجو اطلاعات را تغییر داده است و کاربران اینترنت، جستجوی اینترنتی اطلاعات را ترجیح می دهند. در تحقیقات بازاریابی و رفتار مصرف ­کننده، تصمیمات خرید و الگوهای رفتاری مختلفی برای انعکاس ابعاد منفعت­گرایانه و لذت­جویانه وبگردی نشان داده شده ­اند. برای مثال، خرید­کردن می ­تواند از دیدگاه سرگرمی و کاربردی مشاهده شود (ووس و همکاران، 2003: 315).  محیط­های آنلاین را می­توان بر مبنای ویژگی­های منفعت­گرایانه و لذت­گرایانه­شان طبقه بندی کرد و همچنین وب­سایتها را می­توان بر اساس لذتی که برای کاربر ایجاد می­ کنند، دسته بندی کرد که هم مزایای منفعت­گرایانه و لذت­گرایانه دارند. برای مثال جستجوی اطلاعات و مقایسه آنها به عنوان  ویژگی های منفعت گرایانه و سرگرمی­های موجود در وب سایت مثل ویدئو­ها و بازی­ها به عنوان ویژگی­های لذت­جویانه در نظر گرفت (چیلدرز و همکاران،2001: 519) . همچنین رفتارهای وبگردی را می­توان بر اساس رفتار وبگردی با هدف و بدون هدف نیز در نظر گرفت. حس کنجکاوی، علافه به موارد جدید، به کاربران کمک می­ کند تا اهداف جستجوی اطلاعاتی را مشخص کرده و این امر منجر به جستجوی مستقیم اطلاعات می­ شود. به عبارت دیگر،حس کنجکاوی، ابتدا باعث وبگردی لذت جویانه و سپس باعث پیدا کردن اطلاعات خاص در مورد موضوع مورد نظر(وبگردی منفعت­گرایانه) می­ شود (چونگ و همکاران، 2008: 237) .

وبگردی منفعت­گرایانه روشی که در آن فرد درصدد کسب محصولات از طریق استفاده از روش­های جستجوگرایانه، رفتار هدف-محور، استراتژی­ های کاهش ریسک و بدست آوردن اطلاعات در مورد اهداف مورد جستجو است. وبگردی لذت­جویانه به دیدن صفحات وب­سایت­ها توسط مصرف کنندگان براساس تفریح، سرگرمی اشاره دارد و بیشتر به جنبه های لذت گرایانه وبگردی می ­پردازد حتی اگر خرید انجام نگیرد (پارک و همکاران،  2012: 1584).

هردو نوع وبگردی (منفعت­گرایانه و لذت­گرایانه) نیاز به درک این دو مفهوم دارند: میزان اطلاعات و سودمندی اطلاعات. میزان اطلاعات جستجو شده توسط کاربر و مشتری به عوامل شخصی و عوامل محرک بازاریابی بستگی دارد که این عوامل عبارتند از : توانایی مشتری برای جستجوی آنلاین، انگیزه برای  جستجوی آنلاین، ذهنیت قبلی مشتری نسبت به جستجوی آنلاین، مفید بودن اطلاعات جستجو شده قبلی، میزان توجه، هزینه درک شده جستجو (رز و ساموئل، 2009: 174) .

جستجو و گشت زنی در اینترنت، دو فعالیت عمده پیدا کردن اطلاعات هستند. واژه جستجو  به رفتارهایی اطلاق می­ شود که به دنبال پیداکردن اطلاعات در مورد اهداف مشخصی هستند  درحالی که واژه وبگردی (گشت­زنی در اینترنت) به فعالیت­هایی اطلاق می­ شود که بدون هدف مشخصی انجام می­شوند. کوهتاو (1998)  مدل شش مرحله­ ای از فرایند جستجوی اطلاعات را بیان کرده است که شامل شناسایی مساله، تعریف مساله، انتخاب منبع، جمع آوری اطلاعات، ارزیابی اطلاعات و استخراج اطلاعات مفید می­باشد. ساتسلیف و انیس (1998)  چهار فعالیت اصلی در مدل فرایند جستجوی اطلاعات خلاصه کردند: تشخیص مساله، مشخص کردن نیاز، تدوین تحقیق و جمع آوری اطلاعات و در نهایت ارزیابی نتایج. آن ها جستجوی اطلاعات را به عنوان رفتارهایی در نظر گرفتند که که بدنبال پیدا کردن اطلاعات خاص هستند. در جستجوی مستقیم، ابتدا کاربر اهداف خود را به مسائل کوچکتر تجزیه کرده و سپس نیازهای خود را بر اساس این مفاهیم تعیین کرده و روشی را برای بدست آوردن اطلاعات مورد نیاز مشخص کرده و اطلاعات را جمع­آوری و در نهایت، آنها را تجزیه و تحلیل می­ کند.

بنابراین،کاربران آنلاین برای جستجوی اطلاعات و انجام فعالیت­های اقتصادی بر وب سایت ها متکی­اند. ابزارهای وبگردی هم پشتیبانی­های لازم را فراهم می­ کند. درک جنبه های نظری و فنی وبگردی، محققان را قادر خواهد ساخت تا ابزارها و فناوری های بهتری را ایجاد کرده و تجربه استفاده انبوهی از کاربران آنلاین را در سرتاسر جهان بهبود بخشند.