مدیریت زنجیره تامین پایدار

واژه ” مدیریت پایدار زنجیره تامین ” اولین بار در دهه 1980 توسط کمسیون جهانی توسعه پایدار با انتشار واژه ” استفاده پایدار” و “توسعه پایدار” مورد استفاده قرار گرفت. کمسیون جهانی توسعه پایدار با اشاره به تهدیدهای ناشی از نابودی منابع طبیعی انسان ها و حیوانات و محیط زیست واژه “توسعه پایدار” را در سال 1987 تعریف کرد. جهت دستیابی به توسعه پایدار، سازمان ها بقای خود را در مسئولیت پذیری در سه حوزه اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی یافته اند. بدین منظور سازمان های موفق با اتخاذ مدل مدیریت سبز، موفقیت پایدار خود را توسعه می دهند. توسعه پایدار دارای سه جنبه اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی (شکل2-3) می باشد (فراهانی و همکاران، 2009).

مسئولیت اجتماعی سازمان

اساساً یک سازمان بر حسب نیازی عمومی و اجتماعی به وجود می آید و مبنای ایجاد سازمان نیاز به تولید کالا ویا ارائه خدمت به جامعه است. بنابراین نه سازمان می تواند خود را از جامعه جدا کند و نه جامعه می تواند بدون سازمان زندگی کند و هر تصمیم و عمل سازمان به نحوی روی جامعه تاثیر می گذارد. تاثیر گذاری فوق باعث می شود که عموم جامعه، خود را در عملکرد سازمان سهیم دانسته و از سازمان مسئولیت خواسته و حسابرسی کنند.

مسئولیت های اجتماعی موجب می شود سازمان ها قوانین محیط زیست را، به عنوان الزام قانونی، بطور دقیق تر و جدی تر دنبال و کنترل کنند. با ایجاد مسئولیت های اجتماعی، سازمان ها این قوانین را  جز موارد اعتباری، ارزشی و الزامی کسب و کار خود و تامین کنندگان تلقی خواهند کرد.

با توجه به اهمیت این موضوع بنیاد مدیریت کیفیت اروپا، که وابسته به اتحادیه اروپاست، در مدل الگوی تعالی خود برای سازمان ها، مسئولیت اجتماعی شرکت ها را به عنوان یکی از ارزش های هشت گانه خود معرفی کرده است. همچنین، یکی از معیارهای نه گانه خود را برای ارزیابی شرکت ها، به این امر اختصاص داده و 8 درصد از امتیاز کل ارزیابی یک سازمان را برای این معیار در نظر گرفته است (http://www.efqm.org).

2-7-1- تعریف مسئولیت اجتماعی

مسئولیت اجتماعی به طور اعم، به فعالیت هایی گفته می شود که صاحبان سرمایه و بنگاه های اقتصادی به صورت داوطلبانه، به عنوان یک عضو موثر و مفید در جامعه، انجام می دهند.

می توان مسئولیت اجتماعی سازمان ها را چنین تعریف کرد:

مسئولیت های اجتماعی سازمان ها عبارت است از الزام به پاسخگویی و برآورده کردن انتظارات گروه های ذینفع خارجی اعم از مشتریان، تامین کنندگان، توزیع کنندگان، حافظان محیط زیست و کارمندان سازمان با حفظ منافع گروه های ذینفع داخلی اعم از مالکان یا سهامداران و کارکنان سازمان.

گروه های ذینفع سازمان ها عبارتند از: مالکان یا سهامداران، مدیران، کارکنان، مشتریان یا مصرف کنندگان، تامین کنندگان، توزیع کنندگان، سازمان های حافظ محیط زیست، مردم محل فعالیت سازمان، دولت، رقبا، بانک ها و موسسه های مالی، رسانه ها و جامعه علمی.

گریفین و بارنی مسئولیت اجتماعی را چنین تعریف می کنند: مسئولیت اجتماعی، مجموعه وظایف و تعهداتی است که سازمان بایستی در جهت حفظ و مراقبت و کمک به جامعه ای که در آن فعالیت می کند، انجام دهد (www.csriran.com, 2013).

کارول، در مطالعه ای که با عنوان “هرم مسئولیت اجتماعی بنگاه” منتشر شد برای هر سازمان چهار دسته مسئولیت اجتماعی در نظر گرفته است:

• نیازهای اقتصادی: سازمان ها موظف هستند نیازهای اقتصادی جامعه را برآورده کنند و کالا ها و خدمات مورد نیاز آن را تامین کنند و انواع گره های مردم را از فرایند کار بهره مند سازند.
• رعایت قوانین و مقررات عمومی: مانند توجه به بهداشت و ایمنی کارکنان و مصرف کنندگان و آلوده نکردن محیط زیست
• رعایت اخلاق کسب و کار: در این قلمرو اصولی چون صداقت، انصاف و احترام جا دارد.
• مسئولیت های بشر دوستانه: تعبیر دیگر کارول از این مولفه، “شهروند خوب” بودن است، یعنی مشارکت سازمان در انواع فعالیت هایی که معضلات جامعه را کاسته و کیفیت زندگانی آن را بهبود بخشد (رحمان سرشت و همکاران، 1388، ص. 98).

      [1]  Sustainable Supply Chain Management(SSCM)

      [2]  World Commission Environment Development(WCED)

      [3]Corporate Social Responsibility (CSR)

      [4]Europian Foundation for Quality Management

      [5]Girrifin & Barney