بررسی چالش های توسعه ی مدارس هوشمند در کشور

علیرغم تکامل روز افزون مدارس هوشمند و حرکت شتابان کشورهای در حال توسعه به سوی آن، تحقیقات اندکی در حوزه ی چالش های توسعه ی این مدارس صورت گرفته است. به طور کلی چالش ها و مشکلات زیادی بر سر راه پیاده سازی مدارس هوشمند وجود  دارد، ولی نوع و شدت و ضعف آنها می تواند متفاوت باشد. شناسایی تمامی چالش ها به دلیل پیچیدگی و گستردگی موضوع، به روش علمی و سیستماتیک خود موضوع پژوهشی کامل می باشد. اما در ادامه به برخی از این چالش ها با توجه به منابع جستجو پرداخته می شود (محمودی و همکاران، 1387: 69).

2-2-6-1-              نبود قوانین و مقررات مورد نیاز در وزارتخانه

با توجه به اینکه در مدارس هوشمند، کنترل، نظارت و ارزشیابی مبتنی بر فناوری رایانه بوده و به صورت هوشمند انجام می شود، بسترهای قانونی مورد نیاز این مدارس با مدارس سنتی متفاوت است. این نیاز، از تفاوت میان مدارس هوشمند و سنتی نشأت می گیرد. نبود مقررات در این زمینه باعث ایجاد مشکلات متعدد در مدرسه شده است. برای مثال معلم خود را به ایجاد محتوای درسی چند رسانه ای موظف نمی داند و اگر هم معلمی با علاقه ی شخصی محتوا را تهیه کند، محمل قانونی برای پرداخت و جبران مالی وجود ندارد.

2-2-6-2-              فراهم نبودن زیر ساخت های مورد نیاز

زیر ساخت(سخت افزار، نرم افزار، فناوری مدیریت داده، فناوری شبکه و مخابرات و خدمات فناوری)، یکی از اساسی ترین پیش نیازهای لازم برای توسعه ی مدارس هوشمند می باشد. از نظر خبرگان مدارس هوشمند، نبود منابع کافی در مدارس، باعث شده است تا این مورد به یکی از مهم ترین چالش‌ها تبدیل شود (محمودی و همکاران، 1387: 80).

2-2-7-           عناصر اصلی مدارس هوشمند

مهمترین عناصر اصلی مدارس هوشمند را می توان در قالب موارد زیر بیان کرد:

- محیط یاددهی- یادگیری مبتنی بر محتوای چندرسانه ای؛

- زیرساخت های توسعه یافتۀ فناوری اطلاعات؛

- مدیریت بر مدرسه توسط سیستم یک پارچۀ رایانه ای؛

- برخورداری از معلمان آموزش دیده در حوزۀ فناوری؛

- ارتباط یک پارچۀ رایانه ای با مدارس دیگر.

در حقیقت مدارس برای تبدیل به یک مدرسۀ کاملاً هوشمند باید بتوانند کلیۀ عناصر ذکر شده را تأمین کنند (آموزش و پرورش شهر تهران، 1389: 1).

2-2-8-           آمادگی الکترونیکی

آمادگی الکترونیکی یک شاخص ارزشمند برای توانایی استفاده از فناوری های پیشرفته است و با توجه به اهداف محققان به چند روش تعریف شده است (کئودان ساین و گودوین، 2009: 37). بروتیز و پولی من کاو (2004) نیز آمادگی الکترونیکی را آمادگی کالبدی و فکری یک سازمان برای تجارب و فعالیت های یادگیری الکترونیکی معرفی کرده اند. آمادگی مدرسه، توانایی یک مدرسه و هم چنین توانایی های اشخاص درون مدرسه است که سبب اجرای تغییر در مدرسه می گردد. آمادگی مدارس نیز خود به تجارب مدرسه و معلمان، یک فرهنگ یا نظام قانونی رفتاری معیار که نوآوری را تسهیل سازد، زیرساخت های فناوری اطلاعات و ارتباطات، توانایی حل کردن به موقع مسائل فناوری، به منظور استقرار نوآوری در تعلیم و تربیت، مربوط می شود. آمادگی مدرسه برای استقرار مدارس هوشمند نیز عبارت است از: سطح آمادگی فکری معلمان و آمادگی فیزیکی مدارس برای پذیرش و کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در فعالیت های یاددهی و یادگیری (شوم و فاکس، 2004: 28).

در زمینه سنجش و ارزیابی آمادگی الکترونیکی سازمان ها به منظور امکان سنجی استقرار آموزش الکترونیکی، الگوها و مدل های مختلفی مورد استفاده قرار گرفته است که از جملۀ آنها می توان سای کاریس،2011: 106) را نام برد. هر یک از مدل های مذکور، ارزیابی برخی از عوامل را در برقراری دوره های آموزش الکترونیکی و به تبع آن مدرسۀ هوشمند، مورد توجه قرار داده اند. عوامل مشترکی که در بیشتر الگوها به نحوی مورد بررسی قرار گرفته، عبارت است از: نگرش، فرهنگ سازمانی، منابع مالی، تجهیزات و زیرساخت ها و سواد رایانه ای که در زیر به هر یک از این موارد اشاره ای کوتاه می کنیم.

نگرش: آیدین و تاسکی (2005)، چان و ناگی (2007)، نگرش کاربران و منابع انسانی را دو عامل مهم و تأثیرگذار بر استفاده از فناوری می دانند. آمادگی نگرش می تواند اطمینان، لذت و خوشایندی، اهمیت، انگیزش و … را شامل شود. بدون توجه به نگرش و استقبال افراد از فاوا، توسعۀ آن امکان پذیر نیست. در کنار توسعۀ زیرساختها، تجهیزات و ارائۀ آموزشهای لازم، تلاش برای تقویت نگرش مثبت در مورد فناوری ضروری است (موتیارادوی، 2009: 81). استفاده از فناوری از آنجا که به بینش فراگیرمحور در یاددهی و یادگیری مربوط می شود، ممکن است توسط دانشجو- معلمانی که این دیدگاه را نمی پذیرند مورد استقبال قرار نگیرد. این وضعیت تا زمانی که تجارب استفاده از فناوری، معلمان را به اصلاح و بهبود موقعیتشان هدایت نکند، تغییر نخواهد کرد (اسکری مشاو، 2004: 47). موفقیت و اثربخشی استفاده از فناوری در تدریس تا حد زیادی بستگی به پذیرش و نگرش معلمان نسبت به فناوری دارد (الّزیدیین و همکاران، 2010: 35).

- Keoduangsine & Goodwin

- Borotis & Poulymenakou

- Shum & Fox

- Psycharis

- Chan & Ngai

- Al-Zaidiyeen et al.