مؤلفه های مدیریت زنجیره تامین سبز

در این بخش سعی شده است ابعاد مدیریت زنجیره تامین سبز و مفاهیم آن که در هفت بعد مورد شناسایی قرار گرفته است بررسی شود. و در نهایت ابعاد و شاخص های شناسایی شده در انتهای همین بخش به عنوان نتیجه گیری ذکر شده است.

2-10-1- خرید سبز

در فرایند تولید و عرضه محصولات، مقادیر زیادی از مواد اولیه، ملزومات اداری و … لازم است. برای اینکه شرکت ها بتوانند محصولات سبز تولید نمایند، باید از مواد و محصولاتی استفاده نمایند که با معیارهای زیست محیطی سازگار باشد. شرکت فوجی زیراکس سیاست خرید سبز خود را در آوریل 1997 اعلام کرد (کوشیبو، 2001). این سیاست بیان می نماید که بر اساس سیاست زیست محیطی، شرکت فوجی زیراکس، برای خرید برای خرید کالاها و خدمات برای فعالیت های تجاری و دیگر احتیاجات، باید کالاها و خدماتی را که با معیارهای زیست محیطی سازگار هستند و در کارخانه های سازگار با معیارهای زیست محیطی تولید شده اند را خریداری نماید. این سیاست، خرید ملزومات و کالاهای اداری را نیز شامل می شود.

لذا سازمان ها در مذاکره با با تامین کنندگانشان (به منظور حفظ سهم بازارشان یا حتی گاه فقط برای بقا) باید به موضوعات محیطی توجه کنند (هوا، 2001). مبحث خرید سبز از اوایل دهه 90 مورد توجه قرار گرفت (جانسون، 2001).

برخی از دلایل روی آوردن شرکت ها به خرید سبز عبارتند از (هوانگ،2001):

• • پاسخ به علاقه مصرف کنندگان به محصولات سازگار با محیط زیست

• تمایز قائل شدن بین یک شرکت و محصولاتش و رقبا
• صرفه جویی در هزینه ها

بسیاری از شرکت ها اصولی را برای سازگاری بیشتر با محیط زیست به عملیات روزمره خود اضافه کرده اند. برخی دیگر اصولی را برای تامین کنندگانش تهیه کرده اند. نظیر تویوتا و نوکیا. محتوای برخی از این اصول عبارتند از (هوانگ، 2001):

• تهیه لیستی از مواد شیمیایی ای که نباید به کار برده شود.
• تهیه لیستی از محصولات مورد قبول (مورد پذیرش)
• همکاری نزدیک با تامین کنندگان برای افزایش عملکرد محیطی
• در نظر گرفتن ویژگی های چندگانه محیطی هنگام تصمیم گیری در مورد خرید

2-10-1-1- سیستم مدیریت زیست محیطی تامین کنندگان

شرکت های BMW بین سال های 1996 تا 1999 سیستم مدیریت زیست محیطی خود را بر اساس استاندارد ایزو 14001 و سیستم مدیریت زیست محیطی تمرکز کرده است. در شروع پروژه 50 تامین کننده برتر (که دارای بیشترین حجم فروش قطعه به شرکت می باشند) به یک کارگاه عملی دعوت شده و سعی شده آنها را نسبت به بکارگیری سیستم مدیریت زیست محیطی متقاعد کنند. در سال 1999 تامین کنندگان آلمانی شرکت BMW با پر کردن پرسشنامه های سازمان صنایع اتومبیل کشور آلمان با سیستم مدیریت زیست محیطی آشنا شدند. هدف این پروژه بررسی اولیه فعالیت های تامین کنندگان جهت حفاظت از محیط زیست می باشد (سارکیس،2006).

علاوه بر شرکت BMW شرکت های دیگر چون پورشه با بهره گرفتن از پرسشنامه ای مشابه، تامین کنندگان خود را با مسائل زیست محیطی آشنا کردند. در سال 2001 شرکت فورد اعلام کرد که داشتن گواهینامه ایزو 14001 از ماه جولای 2003 برای تامین کنندگان ضروری می باشد. همچنین شرکت جنرال موتورز نیز اعلام کرد که در پایان 2002 کلیه تامین کنندگان می بایست سیستم مدیریت زیست محیطی را بر اساس استاندارد ایزو 14001 را در سازمان های خود اجرایی نمایند (سارکیس،2006).

معیارهای ارزیابی تامین گنندگان می بایست به آسانی قابل اندازه گیری باشند. معیارهای ارزیابی عملکرد زیست محیطی متنوعی، که در برخی از مقالات ذکر شده اند، عبارتند از (اسروف، 2006):

• اطلاع رسانی عمومی اطلاعات زیست محیطی شرکت
• ارزیابی زیست محیطی تامین کنندگان سطح دوم
• داشتن گواهینامه ایزو 14001
• استفاده از سیستم لجستیک معکوس برای بازیافت محصولات و بسته بندی ها
• بسته بندی مطابق با قوانین زیست محیطی (استفاده از مواد بازیافتی در بسته بندی ها و حداقل کردن ضایعات بسته بندی)
• مدیریت و کنترل میزان تولید مواد خطرناک آلوده کننده هوا
• عدم استفاده از موادی که منجر به سوراخ شدن لایه ازن می شوند.

استفاده از برچسب میزان مصرف انرژی

      [1] Koshibu

      [2] Hwa

      [3] Johhanson

     [4] Huang

      [5] Sroufe