ایجاد و حفظ نظم در امور ، لازمه زندگی اجتماعی انسانها است در صورتی که در یک محیط کاری سازمانی مقررات وضوابطی برای ایجاد نظم بر قرار نباشد دیر یا زود هرج و مرجی نا خواسته دامنگیر سازمان و کارکنان آن خواهد بود وموجب بی نظمی وپایین آمدن روحیه وکارایی کارکنان میشود وهمه از اثرات آن زیان خواهند دید.

بررسی های آماری سامانه نظارت همگانی نشان می دهد که اکثر شکایت هایی که از سوی مردم به ناجا فرستاده می شود مربوط به سوء رفتار کارکنان ناجاست که در واقع مردم از سردی و عدم احساس وظیفه پلیس در پیگیری ها ناراحت هستند . این امر بیانگر آن است برخوردهای پلیس با مردم مناسب نیست  و هر کس بر اساس سلیقه و تمایل شخصی با مشکلات و مسائل بوجود آمده برخورد می کنند.

 

 

استفاده مناسب و کارآمد از نیروی انسانی در اجرای اهداف سازمانی از مهمترین عوامل موفقیت سازمان ها در عصر کنونی می باشد. تامین کارکنانی که مطابق اهداف سازمانی از عهده وظایف محوله در جهت پیشبرد اهداف و خط مشی های سازمان بر آمده و نقش خود را به خوبی ایفا کنند از دغدغه های مهم این فرماندهی است. سازمان پلیس به لحاظ گستردگی وظایف و نقش حساس آن در برقراری نظم و امنیت و ارتباط مستمر و دائمی آن با اقشار مختلف جامعه باید توانایی سازماندهی نیروی انسانی عظیم خود در به کارگیری کارکنان جهت نیل به اهداف سازمانی را داشته باشد.

 

 

بد رفتاری پلیس ، ارتکاب جرم ، فساد و سوء رفتار از عوامل  بروز اعمال خلاف شئون انتظامی بوده که با گذشت زمان می تواند تبدیل به یک مسئله گردد. به عبارت دیگر شأن نیروی انتظامی یك اصطلاح كلی است كه اگر بخواهیم آن را تعریف كنیم ، می گوییم انتظاراتی كه جامعه از نیروی انتظامی دارد  و اگر نیروی انتظامی بر خلاف آن عمل و رفتاری انجام دهد ، می گویند خلاف شأن انجام داده است .

 

 

پلیس به عنوان متولی تامین نظم و امنیت در جامعه می باشد و با توجه به اینکه او در برخورد با جرایم، خواهان برقراری نظم و انضباط و اجرای قانون است . به همین علت نگاه مردم یک جامعه به پلیس متفاوت تر از بقیه بوده و ایشان را مظهر انضباط می دانند. با این اوصاف ارتکاب اعمال خلاف شئون انتظامی از مهمترین تهدیدات ناجا بشمار می آید. پس فرماندهان می بایست با نگرشی عمیق در این موضوع تامل کرده و در صدد کاهش این اعمال برآیند. ( یاراحمدی ، 1391 ، 163 )

 

 

فرماندهی نیروی انتظامی، همواره به اهمیت ارتقای بُعد رفتاری کارکنان ناجا، بویژه کارکنانی که در تعامل با مردم می باشند تاکید دارد و نیز بر جملات و کلمات انتخابی توسط کارکنان در مواجهه با ارباب رجوع، تاکید داشته است. ( ابتهاج ، 1385 ) .

 

 

از آنجایی كه نیروی انتظامی یكی از مهمترین سازمان ها و تشكیلاتی است كه برقراری نظم و امنیت در جامعه را بر عهده دارد ، عملكرد این نهاد می تواند زمینه ساز ایجاد احساس امنیت ، اعتماد نسبت به پلیس باشد یا برعكس احساس ناامنی و عدم اعتماد به آنان را سبب شود. بنابراین عملكرد مثبت و نحوه نگرش و تعاملات و كنش آنان علاوه بر اینكه در ایجاد حس امنیت در اذهان و افكار مردم موثر است ، بر نحوه قضاوت و تفكر مردم نسبت به پلیس بی تاثیر نخواهد بود و این قضاوت می تواند در صورت مثبت بودن منجر به تعامل مطلوب مردم با پلیس در انجام وظایفی كه بر عهده دارد، شود و كاركنان نیز باید برخورد های خوب و مناسبی را اتخاذ كنند.

 

 

منابع انسانی توانمند و با انگیزه، ارزشمندترین سرمایه سازمان ها بوده و در صورت به کارگیری با ترکیب مناسب ، می تواند کمبودهای احتمالی دیگر منابع را تا حدودی جبران نماید. عدم کنترل و نظارت در هر سازمان موجب حذف یا اتلاف استعدادهای بالقوه و به تبع آن کاهش کارآیی آنها می گردد و حذف افراد ناکارآمد در راستای رضایت مشتریان و افزایش کیفیت ارائه ی خدمات و حمایت از کارکنان توانا و دارای صلاحیت معنا پیدا می کند لذا حفظ و نگهداری این منبع مهم یکی از ضرورت های سازمانی تلقی می گردد.

 

 

بدیهی است که موضوع کنترل و نظارت برای سازمان پلیس به لحاظ وظایف مهم و حساس آنها به عنوان مجری قانون و تأمین کننده نظم و امنیت از اهمیت ویژه ای برخوردار است .سازمان پلیس جهت تحقق اهداف سازمانی خود مستلزم وجود کارکنانی است که از توانمندی و مهارت بالایی برخوردار باشند. شناخت عوامل سازمانی موثر بر بروز اعمال خلاف شئون انتظامی کارکنان هم می تواند در کاهش جرایم کارکنان عامل اساسی به شمار رود.

 

 

بنابراین می توان با افزایش سطح آگاهی های اجتماعی ، فرهنگی ، روان شناختی و سیاسی ماموران پلیس ، آنها را در خدمت رسانی به شهروندان یاری کرد. ( ابتهاج ، 1385 ).

 

 

پرسش اصلی پژوهش این است که عوامل سازمانی موثر بر اعمال خلاف شئون انتظامی کارکنان گشت  انتظامی کدامند ؟ و به چه ترتیب و سازوكارى مى توان تخلفات كاركنان  گشت انتظامی دركلانتر ى هاى مورد مطالعه را کاهش داد .

 

 

چالش های فرماندهی انتظامی شهرستان تبریز در مورد موضوع تحقیق حاضر به شرح زیر  می باشد :

 

 

الف ) غیبت     ب) تمارض      ج) رشوه   د ) برخورد نامناسب مامورین با مردم

 

 

آگاهی از مسیر شغلی پلیس و ویژگیهای آن و عوامل تاثیرگذار بر بروز اعمال خلاف شئون انتظامی پلیس یکی از دغدغه های فرماندهی انتظامی شهرستان تبریزبوده است که با گذشت زمان تبدیل به یک مسئله گردیده است. تخلفات پرسنل عبارتند از 1- غیبت پرسنل از محل کار – 2- کم کاری کارکنان – 3- تمارض کارکنان به بیماری جهت اعزام به بهداری و اخذ گواهی سطح سلامتی – 4- اخذ رشوه – 5 – ضرب و شتم مجرمین توسط کارکنان – 6- بد رفتاری و فحاشی متهمین توسط کارکنان . جرائم وتخلفات کارکنان ریشه در هر موضوعی که داشته باشد نمی تواند بی ارتباط با نادیده انگاشتن سلامت کاری از سوی آنان باشد.

 

 

البته نباید فراموش کرد که مردم نیز در تعامل سازنده با پلیس بی تاثیر نیستند. متاسفانه امروزه شهروندان هنگامی که قانون به ضررشان است آن را فراموش می کنند ولی در اوقاتی که به نفع آنهاست به شدت خواهان اجرای آن هستند و این حاکی از آن است که مدنیت ، علی رغم بوجودآمدن شهرهای بزرگ و تکنولوژی مدرن هنوز در بین مردم نهادینه نشده است و اغلب مردم به حقوق خود قانع نیستند و حق خود را بر حق دیگران مقدم می دانند .

 

 

موضوع اصلی تحقیق که بررسی عوامل سازمانی مؤثر بر بروز اعمال خلاف شئون انتظامی کارکنان گشت انتظامی تبریز است ، لیکن به دلیل فراوانی مؤلفه های عوامل سازمانی دو عامل فرهنگ و ساختار که جزو مؤلفه های ریشه ای در عوامل سازمانی هستند را انتخاب کرده و به بررسی آنها پرداخته ایم. تا اعمال خلاف شئون انتظامی کارکنان گشت انتظامی شهرستان تبریز را شناسایی کرده و عوامل موثر بر آنها را از نظر علمی بررسی و نشان دهیم که به چه ترتیب و سازوكارى مى توان تخلفات كاركنان  گشت انتظامی در كلانتر ى هاى مورد مطالعه را کاهش داد و مشکل سازمان را برطرف نماییم.

 

 

1-4  اهمیت و ضرورت تحقیق

 

 

 

 

 

تحقیقات و مطالعات صورت گرفته در اسناد و مدارک موجود ، بیانگر آن است که انجام مطالعات علمی در رابطه با این تحقیق از سابقه چندانی برخوردار نیست. در واقع تا کنون تحقیقی با عنوان تحقیق پیش رو در رابطه با بررسی عوامل سازمانی مؤثر بر بروز اعمال خلاف شئون انتظامی کارکنان گشت انتظامی در شهر تبریز صورت نپذیرفته است.

 

 

بنابراین ضرورت اهمیت و پرداخت به مسئله مذکور از این رو حائز اهمیت است که استاندارد سازی و تعالی رفتار کارکنان ، تقویت واحد های تخصصی و حرکت به سمت حرفه ای شدن در ماموریت ها و طرح ها باید از اولویت برنامه های فرماندهی انتظامی شهرستان تبریز در سال های اخیر باشد. بر همین اساس ، سعی خواهد شد که تمامی نیروهای پلیس بنا بر یک الگوی استاندارد رفتاری و به طور همسان رفتار کنند.

 

 

 

با توجه به بررسی پژوهش ها و سوابق کاری که محقق در نیروی انتظامی داشته است ، مشاهده شده که نیروی انتظامی ، اکثراً به دلیل اعمال خلاف شئون کارکنان ، از طرف مردم سلب اعتماد شده و برای سازمان و جامعه مشکل ساز بوده است. به همین دلیل انجام این پژوهش ضروری به نظر آمده تا بتوانیم راه حلی برای کاهش اعمال خلاف شئون در کارکنان گشت انتظامی پیدا کرده و مثمر ثمر واقع شویم.

 

 

دغدغه فکری بنده به عنوان یک محقق ، از انجام این تحقیق ، کاهش و به حداقل رساندن اعمال خلاف شئون ، در رفتار و عملکرد کارکنان گشت انتظامی شهرستان تبریز است . با توجه به تحقیقات طولانی و سوابق کاری بنده در نیروی انتظامی به این نتیجه رسیدیم که در این مورد تحقیقات لازم و کافی و اثر بخش صورت نگرفته است. لذا انجام چنین پژوهش علمی را در این برهه ی زمانی ، لازم و ضروری دانستیم.

 

 

شناسایی تأثیر عوامل سازمانی مؤثر بر بروز اعمال خلاف شئون انتظامی کارکنان گشت ضمن آگاهی خود آنان ، به فرماندهان نیز کمک می کند تا عوامل گشت را از نظر ویژگی های روانی و شخصیتی مورد ارزیابی قرار دهند و آنهایی را انتخاب کنند که دارای ویژگی هایی هستند که در تحقیقات گوناگون نشان داده شده است برای یک پلیس خوب بودن مورد نیاز است. همچنین می تواند نقشه راهی باشد برای فرماندهان تا با تکمیل آموزش ، کارایی و تأثیر گذاری آنها را ارتقاء دهند . ضرورت این تحقیق به این دلیل است كه پلیس معتقد است كه راه اندازی گشت ها به صورت سواره و پیاده می تواند موجب پیشگیری از وقوع جرم شود . به همین دلیل از دیرباز در ساختار تشكیلاتی واحدهای انتظامی از قبیل آگاهی ها و كلانتری ها واحدهای گشت آشكار پیش بینی شده است و بخشی از اعتبارات پلیس صرف این كار می شود. از سال 1376 فرماندهی انتظامی تهران بزرگ نیز با همین اعتقاد اقدام به راه اندازی گشت انتظامی علاوه بر گشت های كلانتری ها و آگاهی ها در سطح تهران بزرگ كرده است.

 

 

 

 

 

 

 

 

در خصوص ضرورت و اهمیت این تحقیق می توان به موارد زیر اشاره داشت :

 

 

اول اینکه : برآوردی از نوع رفتارهای کارکنان کلانتری ها در سطح شهر تبریز به دست خواهد آمد.

 

 

دوم اینکه : یک نوع بازشناسی از آیین نامه ها و ارزیابی در این خصوص مشخص خواهد شد .

 

 

و مهم تر از همه اینکه یک نوع خلاء پژوهشی در  این زمینه وجود دارد و با انجام این تحقیق می توانیم قدری از این خلا را پر کنیم.

 

 

یكی دیگر از دلایل اساسی در اهمیت و ضرورت این تحقیق بحث پیشگیری وضعی و نوع گشت انتظامی بر كاهش و جلوگیری از اعمال خلاف شئون است ، زیرا همان طور كه واضح است ، پیشگیری از جرا یم به مراتب برای نیروی انتظامی چه از نظر اقتصادی و چه از نظر زمانی و به كارگیری نیروی پلیس با صرفه تر از برخورد با مجرمان پس از ارتكاب جرم است. گماردن یك مأمور پلیس در خیابان به عنوان گشت پیاده ، به منظور جلوگیری از سرقت و جرایم دیگر برای پلیس بسیار آسان تر از رسیدگی به وقوع سرقت و جرایمی است كه رخ داده و در این رابطه مخارج و هزینه های سنگینی را خواسته یا ناخواسته به نیروی انتظامی تحمیل می كند. بنابراین از این منظر كاهش هزینه ها را نیز می توان از جمله دلایل ضرورت این تحقیق دانست.

و همچنین  بطور کلی پژوهش حاضر بنا به ضرورت های ذیل انجام شده است :

 

 

1- اهمیت گشت انتظامی بعنوان اولین لایه حفاظتی بین جرم و جامعه که می تواند در جلوگیری از بروز جرم و ایجاد امنیت در جامعه تاثیر بسزایی داشته باشند .

 

 

2- تنوع مأموریت های محوله به گشتهای انتظامی که حکایت از دامنه زیاد تاثیر گذاری آنها در جامعه دارد.

 

 

3-آسیب پذیری و کارآمدی گشتها از ناحیه نبود یا کمبود امکانات یا قابلیت های سهل الوصولی که تامین آنها با هزینه اندکی می تواند تاثیرات مثبت زیادی را به دنبال داشته باشند. مانند ضعف آموزشی و نبود انگیزه لازم و یا کمبود تجهیزات ضروری .

 

 

4- بی توجهی به یافته های علمی در به کار گیری گشتی ها که به اتلاف و یا هرز رفتن توان بالفعل و در نتیجه عدم توفیق در جلوگیری یا برخورد با جرائم میشود.

 

 

5- عدم انجام پژوهش در این زمینه که به ضعف مبانی نظری و الگوهای مدیریتی در این زمینه منجر می شود.

 

 

1-5  اهداف تحقیق

 

 

هدف اصلی

 

 

شناخت عوامل سازمانی موثر بر بروز اعمال خلاف شئون انتظامی کارکنان گشت انتظامی تبریز

 

 

اهداف فرعی

 

 

1)  تبیین تأثیر فرهنگ سازمانی بر بروز اعمال خلاف شئون عوامل گشت انتظامی

 

 

2)  تبیین تأثیر ساختار سازمانی  بر بروز اعمال خلاف شئون عوامل گشت انتظامی