خصوصیات وسایل نقلیه

• • تعیین مبدا حرکت وسایل نقلیه: انبار محلی است که وسایل نقلیه از آنجا مسیر حرکت خود را آغاز کرده و در انتها نیز به انبار برمی‌گردند و امکان اینکه آیا در پایان به همان انبار یا به انبار دیگری بر‌می‌گردند.

• ظرفیت وسیله نقلیه: بعنوان یکی از پارامترهای ورودی مسأله در محدودیت‌های مسأله مطرح می‌شود. ظرفیت خودروها می‌تواند یکسان یا متفاوت باشد (که به حداکثر وزن یا حجم یا تعداد دسته‌هایی که هر وسیله می‌تواند بارگیری نمایدمشخص می‌شود)
• ابزار مورد نیاز برای عملیات بارگیری و تخلیه (بارگذاری) وسیله نقلیه
• محدودیت‌های مربوط به میزان استفاده از خودرو (حداکثر زمان- مسافت استفاده)
• زیر مجموعه‌ای از شبکه مسیرها که وسیله نقلیه می‌تواند آنها را طی می‌کند.
• هزینه‌های مرتبط با بهره گرفتن از هر وسیله (بر اساس مسافت، واحد زمان، تعداد مسیرها،…)

2-5-3- خصوصیات مسیرها

1. هزینه (زمان – مسافت) مربوط به سفر در طول مسیر از ابتدا تا انتها.
2. یکسان بودن یا نبودن هزینه سفر رفت و برگشت مسیرها.

بعضی از مواقع، ممکن است که به طور کامل تقاضای هر مشتری برآورده نشود، در این مواقع، می‌توان مقداری که باید تحویل داده یا گرفته شود، را کاهش داد و یا اینکه تقاضای زیر مجموعه‌ای از مشتریان را بی‌پاسخ گذاشت برای رویارویی با این مسأله، اولویت‌ها و یا جریمه‌های متفاوتی به کمبودهای کلی و جزئی هر مشتری، تخصیص می‌یابد.

شروع و پایان مسیرهای طی‌شده برای خدمت‌دهی به مشتریان می‌تواند در یک یا چند مرکز باشد هر مرکز با تعداد انواع وسایلی که به آن تخصیص داده شده و مقدار کل کالایی که به آن مربوط است شناخته می‌شود. در بعضی مسائل دنیای واقعی مشتریان از قبل بین مراکز تقسیم می‌شوند و وسایل حمل و نقل باید در انتهای مسیرهایشان به مرکز مربوط به خود باز گردند در این موارد مسأله مسیریابی وسایل نقلیه را می‌توان به چند مسأله مستقل تقسیم نمود که هر کدام به یک مرکز متفاوت مربوط است. حمل و نقل کالاها با به کارگیری دسته‌ایی از وسایل انجام می‌شود که ترکیب و اندازه‌شان می‌تواند ثابت باشد و یا اینکه بر‌اساس نیاز مشتریان تعیین شود.

2-5-4- انواع توابع هدف در VRP

معمولی‌ترین و در عین حال مهم‌ترین هدف مسأله VRP حداقل‌کردن کل هزینه سیستم است. گاهی اوقات به جای حداقل‌کردن هزینه، از معادل‌های آن یعنی کل مسافت طی‌شده توسط وسایل نقلیه یا مجموع زمان استفاده از آنها در تابع هدف استفاده می‌شود. در عین حال در کاربردهای مختلف، اهداف دیگری نیز می‌توان برای مسأله در نظر گرفت. فهرست برخی اهداف مورد توجه برای مسأله در زیر آورده شده است:

1. حداقل‌کردن هزینه‌های مربوط به ناوگان و سرویس‌دهی شامل: هزینه مسافت کل طی‌شده توسط وسایل نقلیه، هزینه‌های ثابت و متغیر ناوگان مانند اجاره، حقوق، دستمزد، استهلاک،…
2. حداقل‌کردن تعداد وسایل نقلیه (یا رانندگان) مورد نیاز برای ارائه خدمت به همه‌ی مشتریان.
3. متعادل ساختن مسیر، از جهت زمان سفر و حجم بار وسیله نقلیه.
4. حداقل کردن خسارت دیر کرد یا زود کرد ارائه خدمت به مشتریان.
5. حداقل کردن زیان‌های ناشی از عدم برآورده شدن برخی خواسته‌های مشتریان.
6. حداقل کردن زیان ناشی از عدم استفاده از کل ظرفیت وسیله نقلیه.
7. حداقل کردن زیان‌های ناشی از اضافه‌کاری راننده – استفاده بیش از حد از وسیله نقلیه.
8. استفاده از حداقل تعداد وسایل نقلیه ممکن برای سرویس‌دهی به مشتریان.

توابع هدف می‌تواند ترکیب وزن داری از همه‌ی اهداف مذکور باشد.