راهنمایی هر چند به صورت ساده و ابتدایی ، از آغاز تمدن آدمی وجود داشته و با پیچیده  شدن زندگی و تحول  تدریجی جامعه ، از حالتی سنتی به صنعتی پیشرفته است و ضرورت  و اهمیت آن افزایش یافته است . ایجاد و گسترش مکتب خانه ها و  مدرسه ها  در واقع نوعی زمینه سازی  و  ایجاد فرصت برای راهنمایی بودند ، چرا که در این مکانها  معلم با دلسوزی تمام  شاگردان را در خواندن و  نوشتن و یادگیری درسهای مختلف  کمک و راهنمایی می کرد  (وکیلیان  ،1381) .

با  صنعتی  شدن جامعه ها و پیشرفت روز افزون  آنها و  افزایش  چشمگیر حرفه ها  و  شغلها و به دنبا ل آن دشواری  مسئله انتخاب صحیح و مناسب ، توجه  به  امر هدایت و ارشاد و راهنمایی  به  معنای خاص آن زیاد شد و  ضمن ظهور و گسترش مرکز های بسیار راهنمایی و مشاوره  به  منظور یاری و کمک  به افراد ، صاحب نظران  و متخصصان نیز به روشن کردن  هدفها ، تعریف و راهنمایی اقدام کرده و انبوهی  از  ادبیات  راهنمایی و ارشاد را  در زمینه ها  به ویژه  تعلیم و تربیت بوجود آوردند .  به علاوه  ، تحولات و دگرگونیهای  زیادی  که هر روزه  اتفاق می افتد ، ضرورت توجه  به  امر راهنمایی و مشاوره را  بیشتر می کند ( همان منبع) .

با  توجه  به  اینکه  ما  کشوری  در حال توسعه  هستیم  و  جامعه  ما در حال خارج  شدن  از  حالت سنتی  به جامعه  صنعتی می باشد و در جامعه صنعتی  با  توجه به گستردگی و  وسعت  اطلاعات و تعدد  و تنوع گزینه ها  و پیشرفت  تکنولوژی  ، انتخاب  صحیح و مناسب  مشکل  است و فرد برای تصمیم گیری  مناسب به کمک  دیگران  نیاز  دارد و بدون یاری  آنان اتخاذ  تصمیمات  سنجید و درست  محال  است  (شفیع آبادی، 1385) .

یکی از راهکارهای  مناسب  برای  مقابله  با  بحران و  مشکلات   اجتماعی آنست  که  اصلاح  مشکلات و  ارائه  راهکارهای  مناسب و تغییر رفتار از نسل  جوان –  یعنی دانش آموزان  مدارس –  آغاز گردد  چرا که نظام  آموزش  پرورش تأثیری  نافذ بر نهادهای  اجتماعی ،  سیاسی ،  فرهنگی و اقتصادی دارد ؛  امروزه  در نظام  آموزشی ،  معلمان  همانند یک  ماشین عمل  می کنند  و  دانش آموزان را با مشتی اصول و حقایق آشنا  می سازنند و هماهنگی و انطباق چندانی بین  واقعیات  زندگی  با  اصول  آموخته  شده  را  ارائه  نمی دهند  ، در حالیکه  آموزش و پرورش باید دانش آموزان را از همه  جهات برای  ادامه  تحصیل و زندگی  آماده  سازد  ( شفیع آبادی ، 1382).

دانش آموزی  که  در  زمینه ای  از  تحصیلاتش  مشکل  دارد ،  علاوه بر تحمل صدمات روانی وگاهی جسمانی ، از نظر اقتصادی نیز خسارتی به  جامعه وارد  می کند  ، در این  حالت  باید به  درمان  مشکلات و رفع موانع رشد  او  اقدام  شود  و در این  بین نقش مشاوران آشکار می گردد . مشاور  با  استفاده  از روشها و فنون  مشاوره  ، دانش آموز و کسانی  را  که  به  نوعی  در ایجاد  مشکل  نقشی دارند را  بررسی 

 ودرمان  می  کند . مشاور  همچنین در زمینه  مشکلات تحصیلی  به  مواردی نظیر اضطراب  امتحان  ،  مردودی ، مشروطی و کمک  در کشف  استعدادها  و علایق به کمک  دانش آموزان  می شتابد  و  او  را برای فعالیت آماده  می سازد  و امکان  یادگیری و آموزش مؤثرتر را  فراهم  می سازد (شفیع آبادی ، 1385)  .

معمولاً دانش آموزان  در  طول  دوره تحصیلی  خود  با  مشکلات و  مسائل پیچیده ای مواجه          می شوند ، مشکلاتی  مانند  افت  تحصیلی  ، تردید  در انتخاب رشته تحصیلی ، ناتوانی در برنامه ریزی برای مطالعه دروس و…  همه  این  مسائل  باعث  شده  که  نقش  و وظیفه مشاوران در مدارس به عنوان  مهم ترین عامل تغییر و تحول  دانش آموزان  بیشتر توجه شود . اما در بعضی از مدارس متأسفانه  مشاوران به کار های کلیشه ای می پردازند و از نقش اصلی خود  دور هستند .

به نظر متخصصان ، امکانات  وسیع و دامنه داری  در  هر فرد نهفته است  و به او  باید  کمک   شود تا  درباره  خویش  مطالعه  کند و خود  را به  عنوان  یک  شخصیت  بی مانند و یگانه بشناسد  و  با وجود فشارها و محدودیتهای  زمانی و مکانی که  دارد پیشرفت  کند . مطالعات نشان می دهد که فرد به دلیل راهنمایی ، مشاور ، به درستی  با  تواناییها  ، استعداد ها و محدودیتهای خویش آشنا می شود و از امکانات و کاستیهای محیط زندگی خود  کاملاً  آگاه  می شود ، میتواند بر اساس  تصمیم گیریهای درست و منطقی مناسبترین راه را انتخاب  کند و بیشترین احساس رضایت و موفقیت را بدست آورد و در نتیجه  شخص مفیدی برای خود و جامعه باشد ، برعکس ، عدم آگاهی فرد از نقاط قوت و ضعف خویش و بی خبری از امکانات محیطی ، موجب تباه  شدن تواناییها و به  هدر رفتن استعداد می شود که مسلماً  چنین امری خوشایند فرد و جامعه  نیست ( وکیلیان ،1381) .

همه  این هدفها  که  اکثراً در آموزش پرورش  تحقق  می یابند زمانی عملی خواهند  شد که          دانش آموزان از نظر جسمی ، ذهنی ، روانی ، اجتماعی و اخلاقی برای انجام دادن  فعالیتهای مربوطه  آمادگی داشته باشند. اگر دانش آموزان دچار مشکلاتی شوند  ، رشد و یادگیری آنان مختل میگردد و   معلم  به تنهایی نه میتواند و نه فرصت دارد که به مشکلات  آنها رسیدگی کند ، در این صورت  از طریق خدمات راهنمایی و مشاوره مشاور مدرسه می تواند مشکلات آنان و خانواده شان را برطرف کند و در نهایت بریادگیری آنان وکارآمدی آموزش و پرورش بیافزاید (شفیع ابادی، 1385) .

همانطور که  گفته  شد ، مشاور  می تواند  نقش  مهمی در موفقیت و پیشرفت دانش آموزان داشته باشد ، از نقش های دیگر مشاور می توان به بازدهی و کارآمدی بیشتر نظام آموزشی کشور افزایش  پیشرفت تحصیلی ، کاهش افت تحصیلی ، تقلیل  مشکلات  رفتاری  دانش آموزان ، و ایجاد جو سالم و مملو از صفا و صمیمیت بین  شاگردان و معلمان و رضایت  خاطر بیشتر دانش آموزان و معلمان  ، افزایش  اعتماد به نفس در دانش آموزان ، توزیع  صحیح دانش اموزان در رشته های تحصیلی ، آشنا ساختن والدین با روشهای صحیح تربیتی و برقراری  ارتباط نزدیک با آنان وایجاد فعالیت های مکمل برنامه بر اساس علاقه و استعداد دانش آموزان میگردد ( حسینی و  شریفی ،1373).