از سوی دیگر خانواده را موسسه یا نهاد اجتماعی معرفی کرده اند که ناشی از پیوند زناشویی زن و مرد است. از جمله مظاهر زندگی اجتماعی انسان، وجود تعادل های سالم و سازنده میان انسانها و برقرار بودن عشق به همنوع و ابراز صمیمیت و همدلی به یکدیگر است. خانواده محل ارضای نیازهای مختلف جسمانی، عقلانی و عاطفی است و داشتن آگاهی از نیازهای زیستی، روانی و شناخت چگونگی ارضاء آن ها و مجهز شدن به تکنیک های شناخت تمایلات زیستی و روانی ضرورتی انکار ناپذیر می باشد. رضایت یک فرد از زندگی زناشویی به منزله ی رضایت وی از خانواده محسوب می شود و رضایت از خانواده به مفهوم رضایت از زندگی بوده و در نتیجه موجب تسهیل در امر رشد و تعالی و پیشرفت مادی و معنوی جامعه خواهد شد (عدالتی و ردزوان ، 2010).

رضایت زناشویی  عبارت است از احساسات عینی از خشنودی، رضایت و لذت تجربه شده توسط زن یا شوهر موقعی که همه ی جنبه های ازدواجشان را در نظر می گیرند. اسپرچر، ونزل و هاروی  (2008) معتقد است رضایت زناشویی، ارزیابی هیجانی- شناختی و ذهنی است که یک فرد از رابطه ی زناشویی اش دارد. کاپلان و مادوکس  (2002) بیان می کنند که رضایت زناشویی یک تجربه ی شخصی در ازدواج است که تنها توسط خود فرد در پاسخ به میزان لذت رابطه زناشویی قابل ارزیابی است آن ها باور دارند که رضایت زناشویی به انتظارات افراد بستگی دارد.

 

 

همچنین ، رضایتمندی زناشویی یکی از مهم ترین شاخص های رضایت از زندگی است که بر میزان سلامت روانی، میزان رضایت از زندگی و حتی بر میزان درآمد، موفقیت تحصیلی و رضایت از شغل زوجین تأثیر می گذارد. از سویی ناسازگاری در روابط زوجین موجب اختلال در روابط اجتماعی، گرایش به انحراف های اجتماعی و افول ارزشهای فرهنگی بین زن و شوهرها می شود (احمدی، آزاد مرزآبادی و ملازمانی ، 2005). مطالعات نشان داده است 18درصد زنان از وجود ناسازگاری و عدم تفاهم در خانواده رنج می برند (بخشی و همکاران، 1386).

به علاوه، شادمانی‌ احساسی‌ است‌ كه‌ همه‌ خواهان‌ آن هستند اما تعداد كمی‌ ازما به‌ آن‌ دست‌ می‌یابیم‌،نشانه‌ مشخصه‌ چنین‌ احساسی‌ قدردانی‌،احساس‌ درونی‌، احساس‌ رضایت‌ و علاقه‌ به‌خود ودیگران‌ است‌. (كارلسون‌ ، ترجمه‌ شریفی‌ 1380).

 

 

مك‌ گیل‌ (به نقل‌ از آیزنك‌ 1990) معتقد است‌ شادی‌ حالتی‌ پایدار است‌ كه‌ فرد میان‌ امیال‌ارضا شده‌ و كل‌ امیال‌ خودمطلوب‌ترین‌ نسبت‌ را می‌یابد، به‌ شرط‌ آنكه‌ امیال‌ ارضا شده‌ به‌طور غیرمنتظره‌ اتفاق‌ افتاده‌ باشد، یعنی‌ ما از مصاحبت‌ با خودی‌ كه‌ انتظار دیدن‌ وی‌ رانداشته‌ایم‌ شاد می‌شویم‌. ون‌ هون‌ 1984 معتقد است‌ واژه‌ شادمانی‌ به‌ پدیده‌ای‌ تجربی‌ اشاره‌ می‌كند، به‌ زعم‌ وی‌شادمانی‌ كلی‌ به‌ صورت‌ زیر تعریف‌ می‌شود: میزانی‌ كه‌ یك‌ فرد در مورد كیفیت‌ كلی‌مطلوبیت‌ زندگیش‌ قضاوت‌ می‌كند.

 

 

با توجه به آنچه گفته شد در پژوهش حاضر در پی آنیم تا کیفیت ارتباط، رضایت زناشویی و شادمانی زنان متاهل شاغل و خانه دار را با هم

 مقایسه نماییم.

 

 

ضرورت و اهمیت پژوهش

 

 

در شرع مقدس اسلام، خانواده محیطی مقدس و به تعبیر قرآنی محل آرامش واقعی است و در آیات الهی آمده است (( خداوند از جنس خودتان برایتان همسرانی آفرید تا با هم انس گیرید و میان شما مؤدت و مهربانی برقرار ساخت)) (سوره­ی روم، آیه 21). ازدواج و انتخاب همسر، پایه­ی اصلی خانواده­ها را تشكیل می­دهد. اگر خانواده استوار نباشد، جامعه در وضعیت متزلزلی قرار می­گیرد. بنابراین آشنایی با عواملی كه باعث پایداری ازدواج و خانواده می­شود، برای همه­ی اقشاری كه به استواری و بقای جامعه می­اندیشند، اقدامی ضروری و حیاتی است (خجسته مهر، 1384). همچنین سعادت و سلامت خانواده به وجود ارتباطات سالم میان زوج­ها بستگی دارد و چنانچه پایه­ی خانواده استحکام لازم را نداشته باشد، پیامد آن انواع مشکلات جسمانی و روانی است (ستیر،[4] 1987، ترجمه بیرشک، 1384).

 

 

علاوه بر این، به دلیل این که رضایت از رابطه زناشویی، مورد توجه محققان در زمینه ازدواج است و از آن به عنوان “مسیر مشترک پایانی[5]”یا “هدف نهایی زندگی مشترک” تعریف شده است، در تحقیق بر روی روابط نزدیک، تعداد زیادی از تحقیق­ها در زمینه آسیب شناسی روانی و کارکرد زناشویی، بر رضایت زناشویی متمرکز شده است (ویزمن، اوبلیکر و وینستاک[6]، 2004). با توجه به این که همه­ی زوج­ها به دنبال آن هستند که از زندگی زناشویی خود لذت ببرند و احساس رضایت کنند (رضازاده، 1381). پژوهش­های متعددی بیان کرده­اند که همسرانی که اختلاف داشته و رضایت پایینی دارند، افسرده­تر هستند، رفتاری خصمانه­تر و خلقی مضطرب­تر دارند (سایرز، کوهن، فرسکو، بلاک و سارور ، 2001، به نقل از حسینی، 1391). در ایران احتمال ابتلای زنان به افسردگی دو برابر مردان(9/2درصد در مقابل7/1درصد) به دست آمده است (کاویانی، احمدی ابهری، نظری و هرمزی، 1381).

 

هدف پژوهش

 

 

 مقایسه کیفیت ارتباط، رضایت زناشویی و شادمانی در زنان متاهل شغال و خانه دار شهر هرسین.

 

 

فرضیه های پژهش

 

 

فرضیه کلی

 

 

بین کیفیت ارتباط، رضایت زناشویی و شادمانی زنان متاهل شاغل و خانه دار شهر هرسین تفاوت وجود دارد.

 

 

فرضیه های فرعی

 

 

بین کیفیت ارتباط و مولفه های آن در زنان متاهل شاغل و خانه دار شهر هرسین تفاوت وجود دارد.

 

 

بین رضایت زناشویی و مولفه های زنان در متاهل شاغل و خانه دار شهر هرسین تفاوت وجود دارد.

 

 

بین شادمانی زنان متاهل شاغل و خانه دار شهر هرسین تفاوت وجود دارد.

 

 

تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرها

 

 

تعریف مفهومی کیفیت رابطه زوجین: رضایت زناشویی احساسات عینی از خشنودی، رضایت و لذت تجربه شده توسط زن یا شوهر، زمانی که همه­ی جنبه­های ازدواج­شان را در نظر می­گیرند، می­باشد (هاکینز، 1986، به نقل از نظری، 1388).

 

 

تعریف عملیاتی کیفیت رابطه زوجین: در این پژوهش میزان کیفیت رابطه زوجین نمره­ای است که شرکت کنندگان از پاسخ به پرسشنامه­ی کیفیت رابطه زوجین خوشکام (1385) به دست می­آورند.

 

 

تعریف مفهومی رضایت زناشویی: رضایت زناشویی احساسات عینی از خشنودی، رضایت و لذت تجربه شده توسط زن یا شوهر، زمانی که همه­ی جنبه­های ازدواج­شان را در نظر می­گیرند، می­باشد (هاکینز، 1986، به نقل از نظری، 1388).

 

 

تعریف عملیاتی رضایت زناشویی: در این پژوهش میزان رضایت زناشویی نمره­ای است که شرکت کنندگان از پاسخ به پرسشنامه­ی رضایت زناشویی انریچ به دست می­آورند.

 

 

تعریف مفهومی شادمانی: ون‌ هون‌ 1984 معتقد است‌ واژه‌ شادمانی‌ به‌ پدیده‌ای‌ تجربی‌ اشاره‌ می‌كند، به‌ زعم‌ وی‌شادمانی‌ كلی‌ به‌ صورت‌ زیر تعریف‌ می‌شود: میزانی‌ كه‌ یك‌ فرد در مورد كیفیت‌ كلی‌مطلوبیت‌ زندگیش‌ قضاوت‌ می‌كند.

 

 

تعریف عملیاتی شادکامی: در این پژوهش میزان شادکامی نمره­ای است که شرکت کنندگان از پاسخ به پرسشنامه­ی شادکامی آکسفورد به دست می­آورند.

از دیدگاه روان شناسی، دامنه تاثیرات مخرب اعتیاد به مواد مخدر از آن رو حائز اهمیت است که عواقب وخیم آن تنها فرد معتاد  را دربر نمی گیرد، بلکه محیط پیرامون ،دوستان ،افراد خانواده و همکاران وی نیز در معرض آثار ویرانگر آن قرار خواهند گرفت.  به طور کلی علت بروز رفتار های مختلف در افراد ناشی از تاثیر عوامل درونی و بیرونی است. عوامل درونی شامل بی حوصلگی، خستگی یا توانایی و انگیزه تلاش و عوامل بیرونی دربرگیرنده شرایط اقلیمی و محیطی و مقررات اجتماعی است. بنابراین شناخت عوامل انگیزشی در افراد درون گرا و برونگرا به پیش بینی رفتار معتادان و در نتیجه پیشگیری و تلاش در جهت بهبود و درمان آنان کمک خواهد کرد. چنین شناختی به ارائه برنامه های درمانی موثر به معتادان در مراکز درمانی نیز مدد می رساند(کلدی و مهدوی، 1389).

 

 یکی از دیگر عوامل روانشناختی مرتبط با سوء مصرف مواد هیجان خواهی است. هیجان خواهی به عنوان جستجوی هیجانها و تجارب متنوع، تازه، پیچیده و میل به خطر کردن تعریف شده است(زاکرمن، 1994).  زاکرمن (1994) به نقش بازداری زدایی به عنوان یک مولفه هیجان خواهی در سوء مصرف مواد تاکید کرده است(کیامرثی و ابوالقاسمی، 1390).در ایران نیز تحقیقات متعددی در زمینه ارتباط سوء مصرف مواد با عوامل شخصیتی انجام شده است،از جمله ارجی و همکاران (به نقل از بخشی پور و علیلو،1388)حاج سید جوادی و همکاران (1387)و رستمی(1384)از هیجان خواهی به عنوان عامل مستعد کننده سوء مصرف مواد حمایت کرده اند.هیجان خواهی یكی از ابعاد شخصیتی است كه افراد به میزان متفاوتی از آن برخودارند. برخی بسیار هیجان طلبند و برخی بسیار كم و تعدادی در میان این دو گروه قرار می‫گیرند (ممتاز، 2002). آرنت (1994) هیجان‫خواهی را به صورت صفتی که ویژگی آن جستجوی هیجانها و تجارب متنوع، تازه، پیچیده و شدید و میل اقدام به خطرهای جسمانی، اجتماعی، قانونی و مالی به خاطر خود این تجربه هاست، تعریف میکند. هیجانخواهها، افرادی ماجراجو و برونگرا هستند، از تکرار و یکنواختی خسته، کسل، بی حوصله و بیقرار می‫شوند و در جستجوی تجارب جدید، تازه، متنوع و هیجان‫انگیزند. این افراد، رفتار و تجربه جنسی بیشتر و متنوع‫تری دارند. به ورزشهای خطرآفرین از قبیل سقوط آزاد و پرش از ارتفاع بلند،

 کوهنوردی، موتورسواری، چتربازی، خلبانی و اتومبیلرانی بیشتر علاقه دارند.منبع كنترل  در طول تاریخ به شكلهای مختلفی مطرح شده است. فلاسفه مفهوم منبع كنترل را به شكل جبر و اختیار، جامعه شناسان به صورت خودمختاری در مقابل ازخودبیگانگی و روانشناسان به صورت رفتارگرایی در مقابل فردگرایی مورد بحث قرار داده‫اند. با وجود این، مفهوم منبع كنترل بعنوان یك سازه روانشناختی به شكل رسمی از دهه 1960 مورد توجه قرار گرفت. این اصطلاح توسط جولیان راتر  به كار برده شده، به خصوصیتی گفته میشود كه بر اساس آن افراد احساس می‫كنند تا چه حد بر روی موقعیتها توان كنترل دارند.به عبارت دیگر منبع كنترل ، اشاره به دریافت علمی پیامدهای رفتاری دارد كه عبارت است از اعتقاد به نقشی كه افراد در به وقوع پیوستن رویدادهای مثبت و منفی زندگی خود دارند و میزان تلا ش و كوشش  فرد و پذیرش مسئولیت در قبال رفتار خود را مدنظر قرار می‫دهد (احمدی، 1385).  علاوه بر این، منبع كنترل به عنوان یكی از ویژگیهای شخصیتی عاملی است كه در مقابله با شرایط استرس‫زا نقش مهمی ایفا می‫كند. به نظر جولیان راتر (1964) افراد در تبیین علل وقوع رفتار و پیامدهای آن به نقش دو دسته از عوامل تأكید می‫كنند. برخی افراد حائز منبع كنترل درونی بوده و پیامدهای رفتار را به عوامل شخصی استناد می‫كنند و برخی دیگر، حائز منبع كنترل بیرونی بوده و پیامدها را به عوامل خار ج از كنترل خود نسبت می‫دهند. نتایج تحقیقات حاكی از آن است كه افراد دارای منبع كنترل درونی در مواجهه با شرایط استرس زا بهتر از افراد دارای منبع كنترل بیرونی عمل می‫كنند. فردی كه دارای منبع كنترل بیرونی است معتقد است اثر ناچیزی بر موقعیت ها دارد و پیامدهای این موقعیت ها را شانس یا سرنوشت مشخص می سازد . در حالی كه فرد دارای منبع كنترل درونی معتقد است آنچه اتفاق می افتد، تحت كنترل اوست و تصمیم و عمل او پیامدها را تعیین می كند. برای افراد دارای منبع كنترل درونی ارز ش هایشان مهم بوده و بر این باورند كه توانایی كنتر ل محیط را دارند . منبع كنترل درونی به عنوان یك ویژگی شخصیتی می تواند بخشی از اثرات شرایط استرس زا را كنترل كند و توان فرد را در مقابله با تهدید افزون سازد (خسروی، 1380) در این راستا، نتایج مطالعات گومز ( 1998 ) نشان می‫دهد كه بین مكان كنترل بیرونی و سبك های مقابله با استرس رابطه وجود دارد . از سویی وی دریافت كه مكان كنترل بیرونی با استرس و اضطراب رابطه مستقیم دارد. نتایج مطالعه توریانو و همکاران ( 2012 ) نشان می‫دهد که سطوح بالای روان‫رنجورخویی، برون‫گرایی، بازبودن و سطوح پایین وجدان و موافقت، سوءمصرف مواد را پیش بینی می‫کنند. درمان‫نگهدارنده متادون (MMT)[8] یکی از درمانهای طولانی مدت (حداقل یک دوره دو ساله) با هدف کاهش آسیب مواد مخدر می باشد به این معنی که بیمار مصرف ماده مخدر خود را متوقف کرده و داروی متادون را به جای آن مورد استفاده قرار می دهد.این دارو در اشکال قرص های 5، 20، 40 میلی گرمی به صورت محلول در هر سی سی موجود می باشد که متناسب با نوع ماده مصرفی و شرایط جسمی بیمار مقدار آن مشخص می شود و سپس روند بهبود بیمار در طول زمان بررسی می شود(فرهودیان و همکاران،1390).

 

جامعه مورد بررسی در پژوهش حاضرافراد تحت درمان  MMT است. . این پژوهش با توجه به تاثیر هیجان خواهی و نوع منبع کنترل  بر وابستگی افراد به مواد اپیوئیدی در پی یافتن رابطه بین منبع کنترل و هیجان خواهی در افراد وابسته به مواد اپیوئیدی می باشد.

بررسی هایی که در رابطه با سلامت روان انجام شده نشان می دهند که اولاً متغیرهای مختلفی همچون جنس، وضعیت اقتصادی، وضعیت جسمانی و … می توانند بر میزان سلامت روانی افراد تأثیر گذار باشند دوم اینکه هرگونه تغییری در میزان سلامت روان افراد  می توانند تأثیرات زیادی و حتی جبران ناپذیری از خود به جای  بگذارد و درمان و رفع چنین  اختلالاتی هزینه های بسیاری بر فرد در اجتماع تحمیل می‌کند‌. در جهت تامین سلامت روان جامعه دستیابی به اطلاعات صحیح وبراساس تحقیقات علمی یكی از مهمترین جنبه های توفیق دراین زمینه است آگاه شدن از وضعیت سلامت روانی افراد جامعه در جهت دست یافتن به الگوهای مناسب برای برنامه ریزی در هر فرهنگ خاص از اهم موارد ویكی از راه های وصول به اهداف سازمان بهداشت جهانی درجامعه ایرانی است توجه ویژه به جمعیت جوان به ویژه دانش آموزان به عنوان آینده سازان جامعه از عوامل اساسی توسعه پایدار وهمه جانبه است با توجه به اینكه ما شاهد این  مساله هستیم كه در سالهای اخیر مشكلات عاطفی وروانی درمیان دانش آموزان روند صعودی نگران كننده ای داشته تا جائیكه پدیده های نابهنجاری نظیر خودكشی اعتیاد بزهكاری ترك تحصیل  وافت تحصیلی  و….به صورت موانع جدید پیشرفت دانش آموزان را تحت تاثیر قرار داده است به منظور مقابله با مشكلات مذكور شناخت علمی ودقیق مساله براساس یافته های مطالعات وپژوهشها اجتماب ناپذیر است. یکی از تغییرات مهم در زندگی امروزی، افزایش تعداد مادران شاغل در بیرون از منزل است. از سال 1950 به بعد تعداد زنان شاغل در کشورهای صنعتی چون امریکا تا 70% افزایش یافته است )کلارک[1]، 1997)

 بر طبق نظر برخی از نظریه پردازان از جمله نظریه نظام های بوم شناختی  استخدام مادر یک عامل بوم شناختی است كه برخانواده رفتار کودکان و سبک تربیتی تاثیر مهم دارد. از سوی دیگر برنامه های کاری غیرمنعطف در.مقایسه مسئولیت ها و وظایف مادران شاغل و

 غیرشاغل به خوبی احتمال وجود تفاوت در سبک های فرزندپروری و وضعیت تحول عاطفی و رفتاری مادران شاغل و غیرشاغل را روشن می سازد الگوی زیست بومی برونروسی سای )نقل از دانیل[2]،2009 (‌چارچوب مناسبی را برای ارتباط بین اشتغال تمام وقت مادر و پیامد های بعدی آن بر کودک ارائه داده است. این نظریه مطرح می کند که تعامل محیط – فرد تاثیرات پیچیده ای بر تحول انسان دارد. بر اساس این مدل تنیدگی های روانی ناشی از فشار کار مضاعف بر مادر موجب کاهش سلامت جسمانی و هیجانی مادر شده که چنین مادری قادر نیست با فرزندش به شیوه گسترده و متناسب با تحول کودک تعامل داشته باشد )لیوکاس[3]،2010 (

 

 

ازآنجائیكه امروزه در ایران نیز روز به روز بر تعداد مادران شاغل تمام وقت که ساعات طولانی در روز جدا از فرزند خود به سر می برند افزوده می شود. بنابراین انجام پژوهش هایی در این زمینه برای جامعه در حال دگرگونی ما از اهمیت وافری برخورداراست

 

 

هدف پژوهش حاضر عبارت است از مقایسه  وضعیت سلامت روانی فرزندان دختر دارای مادران شاغل و غیرشاغل می باشد همچنین این تحقیق می تواند نقش بسزایی در تنویر نتایج قبلی ایفا نماید  و با توجه به اینكه بررسی همزمان اشتغال مادران برسلامت روانی فرزندان كمتر مورد توجه بوده نتایج تحقیق می تواند زمینه ساز تحقیقات بیشتر در این راستا باشد

افرادی كه از هوش هیجانی بالایی برخوردارند، از توانش‌های اجتماعی موثرتری نیز برخوردارند و به واسطه ی آن روابط بین فردی مطلوبی را ایجاد كرده، می‌توانند هیجانات خود را درك و ابراز كنند و توانایی درك هیجان‌های دیگران را نیز داشته باشند ( سالووی و مایر، 1990 ). با توجه به ا ینكه مهارت‌های هیجانی و اجتماعی در ارتباط با دیگران آموخته می‌شوند و لازمه كسب بسیاری از این مهارت‌ها داشتن قدرت بینایی است، در نتیجه افراد نابینا به واسطه ی نقص بینایی خود، از به دست آودرن چنین تجربیاتی محروم هستند. این تجربیات می‌توانند تأثیر زیادی بر بالیدگی هیجانی و تعامل اجتماعی افراد نابینا داشته باشند ( قمرانی و جعفری، 1383 ).

 

یان مسئله :

 

 

هوش هیجانی، شكلی از هوش اجتماعی در حیطه‌های خاص نظیر عملكرد شغلی ایت و توانایی كنترل احساسات و هیجانات خود و دگیران، تمایز میان آنها و استفاده از این اطلاعات برای هدایت تفكر و عمل فرد را در بر  می‌گیرد معلولیت بینایی می‌تواند عامل مؤثری در هوش هیجانی باشد، به طوری كه دانش آموزان نابینا، دارای هوش هیجانی پایین تری نسبت به همسالان عادی خود هستند. قابل توجه است كه معلولیت بینایی، برخی از مؤلفه‌های هوش هیجانی را بیشتر تحت تأثیر قرار می‌دهد، به طوری كه دانش آموزان نابینا در مؤلفه‌های خودآگاهی هیجانی ابراز وجود، خود شكوفایی، استقلال، روابط بین فردی، حل مسأله، انعطاف‌پذیری، تحمل استرس، كنترل تكانه و شادكامی نمرات پایین تری نسبت به دانش آموزان عادی كسب كردند.

 

دراین تحقیق نشان خواهیم داد كه معلولیت بینایی به طور یكسان دختران و پسران را تحت تأثیر قرار نمی دهد و برخلاف عدم تفاوت در دانش آموزان عادی، هوش هیجانی دختران نابینا، كمتر از پسران است همچنین دانش آموزان عادی نسبت به دانش آموزان نابینا از میزان جرأت ورزی بالاتری برخوردار بودند.  

مجموعه این عوامل وابسته به هم، موجب می شوند که سازمانها همواره از بحران اطلاعاتی بوجود آمده در عذاب باشند و این در حالی است که خود نیز متوجه این فقدان و مشکل نیستند. رفع تناقض مذکور و فراهم کردن مقدمات دسترسی مدیریت به یک مجموعه اطلاعاتی بوجود آمده در عذاب باشند و این در حالی است که خود نیز متوجه این فقدان و مشکل نیستند.

 

 

رفع تناقض مذکور و فراهم کردن مقدمات دسترسی مدیریت به یک مجموعه اطلاعاتی منظم، کامل، صحیح وقابل انعطاف در گروه تهیه مجموعه ای جامع، کامل و به هم پیوسته از سیستم ها و ساز و کارهایی است که به آن سیستم اطلاعات مدیریت گفته می شود.

 

 

سیستم اطلاعات مدیریت، سیستم سازمان یافته و ابزار مناسبی است که اطلاعات صحیح و خلاصه شده را در موقع مناسب به تصمیم گیرندگان و مدیران ارائه داده وامکان تصمیم گیری صحیح ودقیق را برای مدیران سازمان فراهم می سازد.

 

 

هدف نهایی از ایجاد این سیستم گردآوری، پالایش، تجزیه و تحلیل، پردازش، فشرده و تخلیص کردن، ذخیره کردن وسرانجام انتقال تمامی اطلاعات گذشته و حال سازمان ها و پدیده های مرتبط با آنها، در یک بانک اطلاعاتی متمرکز با امکان دسترسی سریع برای مدیران آنها است.

 

 

سیستم های اطلاعاتی موجبات افزایش آگاهی های مدیران و کارشناسان سطوح مختلف سازمان را فراهم ساخته، با طرح مفاهیم جدید نه تنها حیطه دانش آنها را در مورد اینکه قادر به انجام چه کارهایی و اتخاذ چه تصمیم هایی خواهند بود، وسعت می بخشند بلکه آنان را در هر چه بهتر انجام دادن مسئولیت ها و فعالیت هایشان یاری می نماید.

 

 

بهره گیری از امکانات ناشی از توسعه سیستم های اطلاعاتی مبتنی بر رایانه، برای تسریع در عملیات اداری و عرضه سریع و مقرون به صرفه خدمات و محصولات تولیدی سازمان ها باعث شده است که در کشورهای توسعه یافته، این گونه سیستم ها در بیشتر رشته ها و زمینه ها بکار گرفته شوند.

 

 

در حال حاضر بسیاری از کشورهای در حال توسعه نیز به پیامدهای به کارگیری سیستم های نوین رایانه ای آگاه شده و برای تبدیل روش های سنتی خود به سیستم های پیشرفته نوین، تمایل بیشتری پیدا نموده اند(مدیسون ودارنتون، 1996).

 

 

کشور ایران نیز از این امر مستثنی نبوده ودر این راستا در سالهای اخیر سرمایه گذاری های زیادی در زمینه خرید تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری در ادارات دولتی انجام گردیده است.

 

 

ورود سیستم های اطلاعاتی به سازمانهای کشور ایران به ویژه سازمانهای دولتی ،همواره موفقیت آمیز و بدون دردسر نبوده است.

 

 

در بسیاری از موارد سیستم های ایجاد شده نتوانسته اند انتظارات بجا و نابجای متقاضیان(به خصوص مدیران) را برآورده سازند و همین عدم رضایت به هر حال باعث شده نه تنها مشکلات قبلی حل نشود، بلکه سیستم و سازمان دچار اختلال گردیده و علاوه بر صرف هزینه و وقت زیاد از کیفیت و بازدهی آنها نیز کاسته شود.

 

 

اگر چه این مشکل در کشورهای پیشرفته نیز وجود دارد، ولیکن در کشورهای جهان سوم از جمله کشور ایران که دانش و فناوری اطلاعات سابقه طولانی نداشته و سیاستها و استانداردهای رسمی نیز یا وجود ندارد ویا هنوز در مراحل اولیه و در حال شکل گیری می باشد، حادتر به نظر می رسد(قاضی زاده فرد، 1388).

اهمیت روز افزون فناوری اطلاعات وفرصتهایی که برای بخش دولتی فراهم می کند باعث شده اند که بسیاری از کشورها از جمله ایران هزینه های فراوانی را به کاربرد آن در سازمانهای دولتی خود اختصاص دهند. پر واضح است که صرف هر گونه هزینه ای در این زمینه هنگامی کارا و اثر بخش خواهد بود که به عوامل پیش برنده و بازدارنده کاربرد این فناوری توجه شود.

 

 

این موضوع در بخش دولتی اهمیت بیشتری دارد چرا که در این بخش، فعالیتها بسیار گسترده و متنوع هستند و تخصیص اعتبارات نیز به صورت متمرکز صورت می گیرد.

 

 

بنابراین آگاهی از وضعیت سازمانهای دولتی ازاین دیدگاه و چگونگی این عوامل در آنها به بهبود فرایند و نتایج تخصیص اعتبارات مربوط به کاربرد فناوری اطلاعات کمک می کند(علیدوستی، 1384 ص2).

 

 

فقر و ضعف اطلاعات موجب می شود سازمان ها و ادارات دولتی نه تنها تصویر درست و کاملی از آینده نداشته باشند، بلکه حتی نتوانند نقاط قوت و ضعف و وضع گذشته و موجود سازمان را درست و کامل بشناسند.

 

 

در نتیجه نه می توانند هدف گذاری صحیح بکنند و نه قادرند فعالیتهای مناسبی را برای این سازمان ها طراحی نمایند و در نتیجه از منابع سازمان استفاده بهینه نخواهد شد.

 

 

از این رو می توان یکی از عمده ترین دلایل عدم کارایی و عدم موفقیت سیستم اداری ایران را تصمیم گیری ضعیف یا غلط و بی موقع

 مدیریت به علت عدم وجود اطلاعات کافی و مناسب دانست واین موضوع می تواند به دلیل اهمیت کافی قائل نشدن برای اطلاعات مناسب، دقیق، صحیح، قابل اعتماد، به هنگام و کامل باشد.

 

 

با وجود سرمایه گذاری های وسیع در حوزه فناوری اطلاعات، به دلایل گوناگون اطلاع دقیقی از حاصل این سرمایه گذاری ها در دست نیست اما شواهد نشان می دهد ناکامی در این سرمایه گذاری ها نسبت به توفیق در آنها رایج تر بوده و در سطح سازمانی و ملی کارایی و اثر بخشی مورد انتظار از سرمایه گذاری در این زمینه به دست نیامده است (ادوارد، 2002).

 

 

لذا بررسی دلایل ناکامی سیستم اطلاعات مدیریت به منظور شناسایی موانع واتخاذ تمهیدات لازم جهت انجام اقدامات پیشگیرانه در جهت رفع موانع و باکم کردن اثر آنها ضروری است.

 

 

از طرفی مطالعات نشان می دهد ناکامی در کاربرد فناوری اطلاعات، اقتضایی است به عبارت دیگر این ناکامی تابعی از شرایط کاربرد فناوری اطلاعات به شمار می رود. (Dehning and Richardson 2002) .

 

 

بدین معنی که موانع استقرار و به کارگیری سیستم اطلاعات مدیریت می توانند در حیطها و زمینه های گوناگون، متفاوت باشند.

 

 

به همین دلیل، این پژوهش به دنبال یافتن و تبیین چنین موانعی در محیط، اداره های کل و سازمانهای دولتی استان ایلام و طراحی و تبیین مدلی برای آنهاست. علاوه بر شناخت موانع به خودی خود، موضوع پژوهش شامل بررسی اهمیت این عوامل در این سازمانها نیز می شود.

 

 

مطالعه جدول (1-1) نشان می دهد که تحقیقات پیشین انجام گرفته درایران در زمینه بررسی موانع پیش روی استقرار و به کارگیری سیستم اطلاعات مدیریت در قلمرو مکانی یک سازمان یا یک وزارتخانه خاص بوده، و یا در برخی موارد که بررسی کلیه ادارات دولتی مدنظر قرار گرفته است تمرکز تحقیق بر یک مانع خاص بوده و سایر موانع مورد بررسی قرار نگرفته اند.

 

 

در حالیکه تحقیق حاضر در نظر دارد در کلیه سازمان ها و ادارات دولتیاستان ایلام همه موانع استقرار و به کارگیری سیستم اطلاعات مدیریت را شناسایی، دسته بندی و اولویت بندی نماید.

 

 

 

 

 

 

 

 

جدول (1-1). اطلاعات بخشی از تحقیق های انجام گرفته قبلی در زمینه موضوع تحقیق

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ردیف	عنوان تحقیق	نام محقق
1	مطالعه و بررسی سیستم اطلاعاتی مدیریت منابع انسانی وزارت جهاد سازندگی.	خدمتی(1371)
2	طراحی و تبیین الگوی بررسی و تحلیل موانع انسانی در  استقرار و به کارگیری نظام اطلاعات مدیریت(با تمرکز بر سازمان های دولتی ایران)	قاضی زاده فرد (1375)
3	شناسایی موانع مرتبط با استقرار سیستم اطلاعاتی مدیریت در حوزه ستادی وزارت کشاورزی	استاد محمدی(1379)
4	استلزامات و چالش های به کارگیری سیستم اطلاعات مدیریت در نظام ترویج و آموزش کشاورزی ایران	بدرقه (1389)

 

 

 

 

لازم به ذکر است که در کشور ایران به ویژه در ادارات دولتی، از سیستم های اطلاعات مدیریت با معنا و مفهومی که از (MIS) [1]در کشورهای توسعه یافته رایج است استفاده نمی شود و معمولاً هر سیستم اطلاعاتی، حتی از انواع دیگر آن مانند (TPS) [2]هاکه گزارش هایی را برای مدیران سازمان ها تهیه و ارائه می نمایند (MIS) تلقی و نام گذاری می شوند.

 

 

در صورتی که این سیستم ها تمام خصوصیات و ویژگی های یک (MIS) واقعی را ندارند. به همین صورت در ادارات دولتی استان ایلام نیز چون (MIS) به معنای واقعی آن کمتر وجود دارد و به نحوی سیستم های اطلاعات مدیریتی زیادی در سازمان ها شکل گرفته و از آنها بهره گیری می شود، لذا کلیه این سیستم ها که در این ادارات ایجاد و به کارگیری می شوند را با مقداری اغماض (MIS) تلقی نموده و در این تحقیق از آنها به عنوان (MIS) نام می بریم.

 

 

[1] . Management Information System

 

 

[2] . Transaction Processing System

 

 

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)