اعتیاد یک بیماری جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی[29] است که در شکل گیری آن زمینه های پیش اعتیادی متعددی نقش ایفا می کنند. مطالعات نشان داده اند اعتیاد در مصرف کنندگان نیکوتین، الکل و تریاک تنها در بخش کوچکی از جمعیت که به مصرف مزمن مواد می پردازند روی می دهد. به عبارتی این مطالعات سه نکته را نشان می دهند که 1- تمام افرادی که با مواد مخدر مواجه نمی شوند وابسته یا معتاد نمی گردند. 2- مواجه طولانی با مواد مخدر شرط کافی برای اعتیاد نیست. از سوی دیگر برخی اشخاص تنها بعد از چند بار مواجه شدن با مواد معتاد می شوند 3- کسانی که مستعد اعتیاد هستند به مصرف مواد چندگانه تمایل دارند (هیرویی[30] ، آگاتسوما[31]، 2005).  نظریه استعداد اعتیاد[32] بیان می کند که برخی افراد مستعد اعتیاد هستند و اگر در معرض آن قرار بگیرند معتاد می شوند ولی اگر کسی استعداد نداشته باشد؛ معتاد نمی شود (گندورا و گندورا، 1970).

 

نتایج پژوهش ها نشان می دهد که واکنش پذیری بالا و استفاده از راهبردهای تنظیم هیجانی منفی بیشتر، از عوامل خطر زا برای سوء مصرف کنندگان مواد است (ابوالقاسمی و همکاران، 1389). همچنین برخورداری از بیماری روانی زمینه ای یکی از عوامل مستعد کننده برای اعتیاد می باشد.

 

 

اختلال کمبود توجه/ بیش فعالی (ADHD) یک اختلال عصبی ارثی شایع است که از کودکی وجود داشته و احتمالا علت آن را کاهش عملکرد سیستم های تولید کننده دوپامین در مغز عنوان می کنند (روزلر[33] و همکاران، 2000). بررسی شیوع ADHD و شرح حال افراد مبتلا نشان می دهد که شیوع آن در کودکان 3 تا 10 درصد می باشد که یک سوم تا دو سوم آنها تا بزرگسالی هم مشکلاتشان ادامه پیدا می کند و شیوع ADHD در جمعیت افراد بزرگسال عادی 1 تا 6 درصد تخمین زده می شود (وندر[34] و همکاران، 2001). لذا بر خلاف گذشته امروزه اعتقاد برآن است که نشانه های ADHD بعد از بلوغ عمدتاً ادامه پیدا می کند (وندر و همکاران، 2001 ؛ فاگل [35]و همکاران، 1995). پژوهش های مختلف نشان داده اند که ADHD خطر سوء مصرف مواد، بزهکاری، زندانی شدن، شکست های شغلی، طلاق و مشکلات ازدواج را افزایش می دهد (فاگل و همکاران، 1995).

 

 

با توجه به موارد مذکور سوال اصلی پژوهش این است که آیا راهبرد های تنظیم شناختی هیجان و استعداد اعتیاد در دانشجویان دارای نشانه های اختلال کمبود توجه/ بیش فعالی (ADHD) با دانشجویان عادی تفاوت دارد یا خیر؟

 

 

[1] – Thompson

 

 

[2] -Barlo

 

 

 

[3] – Martin

 

 

[4] – Dennis

 

 

[5] – Gross

 

 

[6] – Diamond

 

 

[7] – Aspinwall

 

 

[8] – Ochsner

 

 

[9] -Sadock&Sadock

 

 

[10] -Theodore

 

 

[11] -Stern

 

 

[12] – Biederman

 

 

[13] – Faraone

 

 

[14] – Kidd

 

 

[15] – Froehlich

 

 

[16] -Wallander

 

 

[17] – Hubert

 

 

[18] – Kieling

 

 

[19] – Granefski

 

 

[20] – Kraaij

 

 

[21] – Emotion regulation

 

 

[22] – Emotional intelligence

 

 

[23] – Bar-On Parker

 

 

[24] – Parker

 

 

[25] – Thompson RA.

 

 

[26] – Eisenberg N

 

 

[27] – Dillon DG

 

 

[28] – Oschner

 

 

[29] – Bio-psycho-socio-spiritual

 

 

[30] – Hiroi

 

 

[31] –  Agatsuma

 

 

[32] – Addict Prone Theory

 

 

[33] – Rösler

 

 

[34] – Wender

 

 

[35] – Faigel

هوش همیشه مبحثی هیجان انگیز و جالب توجه برای بشر بوده است ؛در گذشته از بهره هوشی برای تعیین این که یک فرد در یک زمینه خاص می تواند کارایی لازم را از خودش نشان دهد یا نه، استفاده می کردند.  به عبارتی آزمون هوشی برای تعیین میزان استعداد فرد در آن زمینه به کار می رفتند.

 

 

. اولین بار از چنین روشی در جنگ جهانی اول و دوم برای گزینش افراد برای تخصص های مختلف استفاده شد. در جنگ جهانی دوم فقظ داوطلبانی را که نمره آن ها در آزمون هوشی از حد خاصی بالاتر بود، برای آموزش خلبانی انتخاب می کردند. در تحقیقاتی که در زمینه انجام شده بود، برای حقوقدان شدن بهره هوشی 157-95، برای مهندس شدن 151-100، برای مکانیک شدن 155-60 و … تعیین شده بود. امروزه علاوه بر تاکید اساسی که در یادگیری مهارت ها و حرفه ها بر بهره هوشی می شود، مسئله استعداد نیز در کنار آن اهمیت ویژه ای دارد و آزمون های هوشی نمی توانند تعیین کنند صرف میزان موفقیت فرد در یک زمینه باشد. برای مثال شخصی که از لحاظ هوشی در سطح بالایی قرار دارد، لزوما مهندس یا پزشک خوبی نخواهد شد. موفقیت  وابسته به بهره هوشی و استعدادهایی است که در آن زمینه دارد. (درویش محمدی-1386)

 

 

لذا لزوم توجه به کشف استعدادهای فرد و مهم تر از آن شکوفا نمودن آن در جامعه ی امروزی که با سرعت رو به رشد و پیشرفت گذاشته است بیش از پیش احساس می شود.از آنجا که بهره بردن از هر امکاناتی تنها با بررسی همه جانبه و دقیق آن موقعیت میسر است ضرورت پرداختن به پدید ه ای هم چون هوش لازم به نظر میرسد. شناسایی و متعاقب آن بهره گیری از اعضای با هوش جامعه در گرو شناخت دقیق خصوصیات و ویژگی های آنان از قبیل استعداد خاص تحصیلی و یا خلاقیت و نیروی مولد این افراد است. به اعتقاد روانشناسان تربیتی

 هوش کیفیتی است که سبب موفقیت تحصیلی می شود و از این رو نوعی استعداد تحصیلی به شمار می رود. آنها برای توجیه این اعتقاد اشاره می کنند که کودکان با هوش در دروس خود نمره های بهتری می گیرند و نسبت به کودکان کم هوش در دروس خود نمره های بهتری می گیرند و نسبت به کودکان با هوش پیشرفت تحصیلی چشمگیری دارند. مخالفان این دیدگاه معتقدند که کیفیت هوش را نمی توان نمره ها به نمره ها و پیشرفت تحصیلی محدود کرد. زیرا موفقیت در مشاغل و نوع کاری که فرد قادر به انجام دادن آن است و به گونه کلی پیشرفت، در بیشتر موفقیت های زندگی به میزان هوش بستگی دارد.

 

 

محققان برجسته و بسیاری به بررسی پیرامون این مقوله پرداخته اند اما آنچه تا کنون علیرغم اهمیتش از نظر دور مانده است بررسی این پدیده از منظر جنسیتی است. در مراحلی از زندگی ما استعداد خاصی شروع به رشد میکند. این استعداد در سن خاصی بروز پیدا میکند، بعد از مدتی تقویت می شود و به حالت پختگی در می آید که در این مرحله ما مهارتی را کسب می کنیم. سپس به حالت نزولی در می آید. لذا حائز اهمیت است که این توانایی در مرحله شکوفایی و رشد شناسایی و تقویت گردد.(درویش محمدی-1386)به همین دلیل این پژوهش تلاش می کند که از دیدگاهی متفاوت به بررسی مقوله ی هوش و استعداد پردازد.

شواهد تجربی نشان می دهدکه تعارض هم در ازدواج هایی که زوجین رضامندی دارند و هم در ازدواج هایی که زوجین رضایت ندارد به وقوع می پیوندد، اما رفتارهایی که برای اداره این تعارضها بکار گرفته می شود در هر دو دسته بطور قابل توجهی متفاوت است. روش سازنده برای اداره کردن تعارض ها در رابطه ممکن است صمیمیت را تسهیل نماید، در حالیکه شیوه های غیر سازنده برای اداره کردن تعارض ممکن است بدکارکردی را افزایش دهد و باعث پریشانی بیشتر در ازدواج گردد(فاروق[17] و اف بات[18]، 2012؛ کوسار[19] و کاهلید[20]، 2001؛ لیم[21]، 2000؛ فالکنر[22]، 2002). کوردک[23] (1995)، نشان داده است که بین سبکهای حل تعارض و رضامندی از ازدواج رابطه وجود دارد( هاروک[24]، 2010.( هاکر[25] و ویلموت[26] (1995) “تعارض” را بعنوان تلاش انجام شده بین حداقل دو نفر وابسته به هم که طرفین، هدفهای ناسازگار، پاداش های اندک، و دخالت از طرف دیگری را برای دستیابی به هدفهایش دریافت می نماید، تعریف نموده است (هاکر و ویلموت، 2001).

 

 

هندریک[27] (1998) دریافت که رضامندی زناشویی به معنای ، ارزیابی ذهنی همسران از رابطه زناشویی است، و در رابطه با مفهوم کیفیت زناشویی یا سازگاری زناشویی بکار می رود. گاتمن و لیونسون[28] (1998) نشان دادند، شیوه ای که یک زوج احساسات منفی را در زمان بروز تعارض کنترل می نمایند، تعیین می کند که ازدواج موفق است یا ناموفق(به نقل از لیم[29]،2000). محققان مختلفی مانند گاتمن (1999)، جاکوبسن[30] و ادیس[31] (1993)، کوردک (1995)، نشان داده اند که الگوهای تعاملی تعارض زوجین با رضایت از رابطه مرتبط است. الگوی تعاملی کناره گیری – پرتوقعی با رضایت از رابطه همبستگی منفی دارد. در این الگوی تعاملی، یکی از زوجین توقع حل مسأله دارد در حالیکه دیگری سعی بر کناره گیری دارد. گاتمن و کروکوف (1989) نشان دادند که سبک تعاملی پرتوقع-کناره گیر برای زوجین سودمند نیست، زیرا اجتناب از تعارض باعث بدتر شدن رابطه می گردد(فالکنر[32]، 2002).

 

 

کنت توماس[33] و رالف کیلمن[34] (1970) 5 سبک عمده کنار آمدن زوجین با تعارض را که در میزان مشارکت و ابراز وجود متفاوت است معرفی نمودند. این سبک ها عبارتند از : رقابتی، اجتنابی، اجباری، مشارکتی و توافقی (لیم، 2000). در این پژوهش مدل توماس و کیلمن(1970) بعنوان چهارچوب سبک تعارض برگزیده شده است.

 

 

[1] – Brehm

 

 

[2] – Miller

 

 

[3] – Perlman

 

 

[4] – Campbell

 

 

[5] – Canary

 

 

[6] – Cupach

 

 

[7] – Fincham

 

 

 

[8] – Beach

 

 

[9] – Gottman

 

 

[10] -Holmes

 

 

[11] – Boon

 

 

[12] – Bradbury

 

 

[13]- Gottman

 

 

[14] – Coan

 

 

[15] – Hindman

 

 

[16] – Dildar

 

 

[17] – Farooq

 

 

[18] – Butt

 

 

[19] – Kausar

 

 

[20]- Kahlid

 

 

[21]- Lim

 

 

[22] – Faulkner

 

 

[23] – Kurdek

 

 

[24] –  Horrocks

 

 

[25] – Hocker

 

 

[26] – Wilmot

 

 

[27]- Hendrick,

 

 

[28] – Levenson

 

 

[29] – Lim

 

 

[30] – Jacobson

 

 

[31] – Addis

 

 

[32]  Faulkner

 

 

[33] – Kenneth Thomas

 

 

[34] – Ralph Kilmann

هر چند تحت شرایط فشار آور و متعادل بسیاری از افراد بهتر کار می کنند، اما میزان تحمل هر شخص نسبت به موقعیت های فشار آور با شخص دیگر متفاوت است. موقعیت یا شرایطی که باعث ایجاد فشار روانی خفیف در یکی می شود ممکن است برای دیگری موقعیت دردناکی باشد.

 

 

چون معلمان یکی از آسیب پذیر ترین افراد در برابر فشار های روانی هستند و با توجه به مسئولیتی که بر عهده دارندآثار منفی این فشار آثار سویی در امر آموزش بدنبال خواهد داشت.

 

 

فشار روانی دارای علل متعددی است و ممکن است ناشی از عوامل بیرون سازمانی مانند خانواده و مشکلات مربوط به آن، مرگ عزیزان، طلاق و … باشد و یا ریشه در درون سازمان داشته باشد که به خود شغل یا درون شغل بستگی نداشته  بلکه به عوامل سازمانی دیگر از قبیل سیاستهای سازمانی، ساختهای سازمانی ، شرایط مادی، فرآیند ها ارتباط دارد.

 

 

فشار روانی ممکن است اثراتی بر عملکرد معلمان داشته و کیفیت کار آنان را کاهش و از طرفی به تجربه دیده شده است که هر چه معلمان احساس مسئولیت بیشتری داشته باشد و نسبت به کار خود متعهد تر باشند باید فشارهای بیشتری تحمل نمایند در این تحقیق سعی شده برای حفظ سلامت معلمان ، فشار های روانی ناشی از شغل به معلمان و ارتباط آن با عملکردشان مورد شناسایی قرار گیرد و راه حل مناسب در حل و یا کاهش آن ارائه شود.

 

 

 

 

 

«ضرورت و اهمیت تحقیق»:

 

 

در دنیای کنونی فشار های روانی بخش عمده ای از زندگی افراد را در محیط و اجتماع و خانواده تحت تاثیر خویش قرار داده است شناخت فشار روانی و تاثیر آن در ابعاد گوناگون زندگی انسان، اعم از فردی ، شغلی و خانوادگی و نیز سلامت جسمی از جمله مباحثی است که نظر کارشناسان و متخصصان را جلب کرد است.

 

 

فشار روانی بیش از حد، تاثیر منفی در زندگی فردی و در محیط کار، بر سازمان دارد و از آن به عنوان یکی از آفات  نیروی انسانی نام برد شده است و چون معلمان از این قاعده مستثنی نیستند به عنوان یکی از آسیب پذیر ترین قشر ها در برابر فشار روانی می توان از آنها نام برد.

 

 

بدین معنی که فشار روانی بیش از حد معلمان می تواند  اثرات مخرب بر عملکرد و کارایی معلمان داشته و باعث کاهش بازده آنها شود و چون آنها پرورش و تربیت انسانها را بر عهده دارند می تواند اثرات مخرب و جبران ناپذیری در پی داشته باشد.

 

 

با شناخت عوامل فشار زا و سهم آنها در بهبود فعالیتها و عملرد معلمان و اثر بخشی مدارس، می توان گاهی در جهت رفع یا کاهش ویا حد اعتدال فشار روانی برداشت و این مهم بدست نمی آید مگر با انجام تحقیقات فراوان در زمینه شناسایی عوامل مخل سلامت روانی و راههای پیشگیری و مبارزه با آن.

پژوهشگر به دلیل اشتغال به کار در مدارس مقطع ابتدایی و حساسیت شغلی معلمان در کارکنان آموزشی که در تماس مستقیم با دانش

 آموزان می باشند به اهمیت این مسئله پی برده است که در صورت وجود استرس در بین معلمان آموزشی بستری فراهم می آید که این استرس و عوامل و عواقب ناشی از آن به دانش آموزان انتقال یابد و آنان در اثرات مخرب ناشی از وجود این اختلال متضرر شوند به همین دلیل  به مطالعه و پژوهش در زمینه شناسایی عوامل استرس زای شغلی و رابطه آن با عملکرد معلمان پرداخته است

 

 

«فرضیه های تحقیق»:

 

 

 

• بین استرس شغلی و میزان حضور معلمان در مدرسه رابطه وجود دارد.

 

 

• بین استرس شغلی و امنیت محیط کار معلمان رابطه وجود دارد.

 

 

• بین فشار( استرس) شغلی و کمیت کار معلمان همبستگی وجود دارد.

 

 

• بین استرس شغلی وکیفیت کار معلمان همبستگی معکوس وجود دارد.

 

 

• بین فشا رشغلی و بهداشت روانی معلمان ارتباط معنی دار وجود دارد.

 

 

 

 

 

«سئوالات فرضیه»:

 

 

 

• تا چه میزان به استرس شغلی و میزان حضور معلمان در مدرسه رابطه وجود دارد؟

 

 

• آیا بین استرس شغلی و امنیت محیط کار معلمان رابطه وجود دارد؟

 

 

• تا چه حد بین فشار شغلی و کمیت کار معلمان رابطه( همبستگی) وجود دارد؟

 

 

• آیا بین استرس شغلی و کیفیت کار معلمان همبستگی معکوس وجود دارد؟

 

 

• تا چه حد بین فشار شغلی و بهداشت روانی معلمان ارتباط معنی دار وجود دارد؟

 

 

 

 

 

 

 

 

اهداف کلی:

 

 

بررسی تاثیر استرس شغلی بر عملکرد معلمان مقطع ابتدایی

 

 

 

 

 

«اهداف تحقیق»:

 

 

 

• هدف اصلی شناسایی رابطه بین فشار روانی و عملکرد( میزان حضور، کیفیت و کمیت کار) معلمان می باشد.

 

 

• تعیین عوامل ایجاد کننده فشار زایی شغلی معلمان براساس رتبه و اهمیت

 

 

کمک به معلمان در جهت پیشرفت روانی و همچنین گسترش بهداشت روانی در محیط کار

 

 

[1] . لوتاز- فرد، رفتار سازمانی، غلامعلی سرمد( مترجم) ( تهران: موسسه بانکداری ایران: چاپ1372 ص 219

 

 

[2] . جزنی- نسرین . مدیریت  منابع انسانی( تهران: نشر نی چاپ 1375 ) ص 280

در دنیای پیچیده امروزی که شاهد رقابتهای بسیاری فشرده جوامع مختلف برای دستیابی به جدیدترین تکنولوژی و منابع قدرت هستیم افراد تیز هوش و خلاق و صاحب اندیشه و تفکر واگرا به مثابه گرانبها ترین سرمایه از جایگاه بسیار والا و ارزشمندی برخوردار هستند امروز جامعه ها پیش از هر زمان دیگر به افراد هوشمند و خلاق نیاز دارند هر قدر جهانی که در آن زنمدگی می کنیم پیچیده تر شود به شناسایی وپرورش ذهنهای خلاق و آفریینده بیشتر و شدید تر می گردد به همین دلیل در شرایط کنونی مسائله خلاقیت از مهمترین مسائل در قلمرو روانشناسی آموزشگاهی است . ( افروز ، 1379، ص 138 )

 

شخصیت مفهومی پیچیده و کلی است وتابع ارزیابی آن نیز کاری است دشوار از این رو پژوهش گران با هدفهای مشخص و واحدی روشهای گوناگونی را برای رسیدن به این هدف اتخاذ نمودنددر این مورد سه رویکرد عمده در تحقیقات شخصیت را مورد توجه قرار داد که عبارتند از : ( روش مشاهذه طبیعی و تحقیق بالینی و آزمونهای شخصیت و پرسش نامه ها و روشهای تجربی و تحقیقات آزمایشگاهی ( گروسی ، فرشی ، 1385، ص 33 ) .

 

 

هیلگارد در تعریف خود از کلیات شخصیت فاصله گرفته و نوعی برگشت به قوای ذهنی را تعریف خود نشان داده است او شخصیت را چنین تعریف می کند ( شخصیت الگو های معینی از رفتار و شیوه های تفکر است که نحوه دسازگاری شخصی را با محیط تعیین می کند افرادی که دارای منبع کنترل بیرونی هستند بر خلاف افرادی که منبع کنترل درونی دارا ی اضطزاب بیشتر ، عزت نفس کمتر ، کم اعتماد تر ،مشکوک تر ، پرخاشگر تر و کم بینش تر هستند. ( بیابانگرد ، 1370 ، ص 103) .

 

 

هدف کلی تحقیق حاضر رابطه بین ویژگی های شخصیتی با منبع کنترل و عزت نفس دانشجویان دختر و پسر در دانشگاه پیام نور سرپل ذهاب می باشد .